Friday, March 22, 2024

ଏକ ମୌଳିକ ଓ ପ୍ରାଚୀନ ଓଡ଼ିଆ ଶବ୍ଦ: ଆଈଆଈ

ଜାପାନରେ କୋଡ଼ିଏ ହଜାର ପାଖାପାଖି Ainu ଜନଜାତିର ଲୋକେ ଥିଲେ ବି ସେମାନଙ୍କର ମୂଳ Ainu ଭାଷାରେ ମାତ୍ର ପାଞ୍ଚ ଦଶଜଣ ଲୋକ କଥାଭାଷା ହୋଇପାରୁଛନ୍ତି । ମରିଵାକୁ ବସିଥିଵା ଏହି Ainu ଭାଷାରେアイアイ (ayay) ବୋଲି ଗୋଟିଏ ଶବ୍ଦ ଅଛି ଯାହାର ଅର୍ଥ baby ଵା ଛୁଆ । ହଁ ! ଜାପାନରେ 
ରହୁଥିଵା ଆଇନୁ ଜନଜାତିର ଛୁଆମାନେ ଆଜି ନିଜ ଜାତିର ଭାଷାକୁ ଛାଡ଼ି ଦେଲେଣି ତେଣୁ
ଏ ଶବ୍ଦଟି ବି ଦିନେ ତାଙ୍କ ଭାଷା ଭଳି ଲୋପ ପାଇଯିଵ । 

ଜାପାନରୁ ଟିକିଏ ପଛକୁ ଆସିଲେ ଭିଏତନାମ ବୋଲି ଏକ ଦେଶ ପଡ଼େ । ଏ ଦେଶରେ ଆଷ୍ଟ୍ରୋଏସିଆଟିକ୍ ଭାଷାପରିଵାରର Vietnamese ଭାଷା ବୋଲାଯାଏ । ଭିଏତନାମୀରେ ଲେଖିଲାବେଳେ ସ୍ଥାନୀୟ ସାହିତ୍ୟିକମାନେ ai ai ବୋଲି ଶବ୍ଦଟିଏ ଵ୍ୟଵହାର କରନ୍ତି ଯାହାର ଅର୍ଥ everyone, everybody ଵା ସର୍ଵେ ଓ ସମସ୍ତେ ।

ସେଠାରୁ ଆଉ ଖଣ୍ଡେ ଦୂର ପଛକୁ କିନ୍ତୁ ତଳଆଡ଼କୁ ଫେରିଲେ ମାଡାଗାସ୍କର ବୋଲି ଗୋଟିଏ ବଡ଼ ଦ୍ଵୀପ ଆଫ୍ରିକାର ପୂର୍ଵରେ ଥିଵାର ଦେଖାଯାଏ । ଏ ଦ୍ଵୀପ ଏକଦା ଭାରତ ସହିତ ସଂଯୁକ୍ତ ଥିଵା ଵୈଜ୍ଞାନିକମାନେ କୁହନ୍ତି । ତେବେ ଭାରତଠାରୁ ଵିଚ୍ଛିନ୍ନ ହେଲାପରେ ଲକ୍ଷ ଲକ୍ଷ ଵର୍ଷ ଧରି କୌଣସି ମୂଳ ଭୂଖଣ୍ଡ ସହିତ ସଂଯୁକ୍ତ ନଥିଵା ଯୋଗୁଁ ମାଡାଗାସ୍କରରେ ଵିଭିନ୍ନ ଜାତିର ଵିଚିତ୍ର ପ୍ରାଣୀ ଓ ଉଦ୍ଭିଦ ଜାତ ହୋଇଛନ୍ତି । ଏହି ମାଡାଗାସ୍କର ଦ୍ଵୀପରେ ମୂଷା ଭଳି ଦେଖାଯାଉଥିଵା ଲେମୁର ଜାତୀୟ ଜୀଵ Daubentonia madagascariensisକୁ 
ai ai ଵା aye-aye କୁହାଯାଏ । 
ଫ୍ରେଞ୍ଚ୍ ଓ ଇଂରାଜୀ ଭାଷାରେ 
aye aye, sir କୁହନ୍ତି ‌ । ସାଧାରଣତଃ ଆଗେ ପାଶ୍ଚାତ୍ୟ ବୋଇତିଆଳମାନେ ଏହାର ଵ୍ୟଵହାର କରୁଥିଲେ । ଏହି aye aye, sir ! ପଦ'ର ଆକ୍ଷରିକ ଅର୍ଥ "I understand the command and hasten to comply with the order." ଅଟେ । 

ତେବେ ଓଡ଼ିଆ ଭାଷାରେ ବି ଆଈଆଈ(Āīāī) ବୋଲି ଗୋଟିଏ ଧ୍ୱନ୍ୟାତ୍ମକ ଦେଶୀୟ ଅଵ୍ୟୟ ଥିଵା ହୁଏତ ଅନେକ ଓଡ଼ିଆଙ୍କୁ ଜଣା ନଥିଵ। 

ଏ ଦେଶର ଵୀରମାନେ ଯୁଦ୍ଧକାଳୀନ ନୃତ୍ୟ ସମୟରେ ଆଗେ 'ଆଈଆଈ' ଚିତ୍କାର କରୁଥିଲେ ବୋଲି ପୂର୍ଣ୍ଣଚନ୍ଦ୍ର ଭାଷାକୋଷରୁ ଜଣାଯାଏ । 

ଗଞ୍ଜାମ ଜିଲ୍ଲାର ପ୍ରାଚୀନ କଵି କୃଷ୍ଣ ସିଂହଙ୍କ କୃଷ୍ଣ ମହାଭାରତର କର୍ଣ୍ଣପର୍ଵରେ ଏହି ଆଈଆଈ ଶବ୍ଦର ଏମନ୍ତ ପ୍ରୟୋଗ ରହିଛି...

“ଭୂତ ପ୍ରେତ ପିଶାଚ ରକ୍ତ ମାଂସ ଖାଇ, ନାଚିଲେ ରଣଦାଣ୍ଡେ ବୋଲି ଆଈଆଈ।” 

ପ୍ରକୃତରେ ଏହି ଆଈଆଈ ଚିତ୍କାରଟି ଏକ ଜାତୀୟ ସିଂହନାଦ ଵା war cry ଥିଲା । ଓଡ଼ିଆ ଛଡ଼ା ଭାରତର ଅନ୍ୟ କୋୖଣସି ବଡ଼ ସାନ ଭାଷାରେ ଏହି ଆଈଆଈ ଶବ୍ଦ ଥିଵାର ଜଣାଯାଏ ନାହିଁ ତେଣୁ ନିଃସନ୍ଦେହ ଏହା ଏକ ମୌଳିକ ଓଡ଼ିଆ ଶବ୍ଦ ଅଟେ । ଏକ ନିର୍ଦ୍ଦିଷ୍ଟ କାଳରେ ଯୁଦ୍ଧ କ୍ଷେତ୍ରରେ ହିଁ ଏହି 'ଆଈଆଈ' ଶବ୍ଦର ପ୍ରୟୋଗ ଥିଵାରୁ ଏ ଶବ୍ଦ ଦୈନନ୍ଦିନ ଜୀଵନରେ ସେତେ ଆଵଶ୍ୟକ ହୋଇନଥାଏ ଅତଏଵ୍ ଏହା ଜଣାଶୁଣା ଓଡ଼ିଆ ଶବ୍ଦ ନୁହେଁ । ତେବେ ଏକ ମୌଳିକ ତଥା ପ୍ରାଚୀନ ଓଡ଼ିଆ ଶବ୍ଦ ଭାବେ ଆଈଆଈ ଶବ୍ଦର ଯେଉଁ ମର୍ଯ୍ୟାଦା ରହିଛି ତାହା ପ୍ରାଚୀନ ଓଡ଼ିଆ ସାହିତ୍ୟ ବଞ୍ଚି ରହିଥିଵା ଯାଏଁ ଯଥାଵତ୍ ରହିଥିଵ । 
 

Saturday, March 2, 2024

ଘଇତା ମରୁ ପଛେ ସଉତୁଣୀ ରାଣ୍ଡ ହେଉ


ଏବେ ଦେଖାଯାଉଛି ପଶ୍ଚିମ ଓଡ଼ିଶାର ଲୋକମାନେ ମାନକ ଶାସ୍ତ୍ରୀୟ ଵ୍ୟାକରଣ ଶାସ୍ତ୍ରକୁ ପାଦରେ ଗୋଇଠା ମାରି ଶବ୍ଦ ମଝିରେ ହଳନ୍ତ ଦେଇ ଲେଖୁଛନ୍ତି । ସେମାନଙ୍କୁ ଵ୍ୟାକରଣ କଥା କହିଲେ ଯୁକ୍ତି କରି କୁହନ୍ତି ଭାଷା ଆଗ ନା ଵ୍ୟାକରଣ ଆଗ ? ଭାଷା ଆଗ ବୋଲି କ'ଣ ଵ୍ୟାକରଣ ନିୟମ ମାନିଵ ନାହିଁ ? ସେହିପରି ଯଦି ଜଣେ ଅତି ସ୍ଵାଧୀନ ଵ୍ୟକ୍ତି କହେ ମଣିଷ ଆଗ ନା ଆଇନ କାନୁନ ଆଗ ? ତାହେଲେ ସେଇଭଳି ଲୋକଙ୍କ ପାଇଁ ସାମାଜିକ ନ୍ୟାୟ ଵ୍ୟଵସ୍ଥାକୁ ହଟେଇ ଦିଆଯିଵ କି ? 
ଭାଷାର ମଙ୍ଗଳ ପାଇଁ ଵ୍ୟାକରଣ ରୂପ ଭାଷାଗତ ନ୍ୟାୟଵ୍ୟଵସ୍ଥା ହୋଇଅଛି । ଵ୍ୟାକରଣକୁ ଛାଡ଼ି କୋଉ ଭାଷା କେବେ ଶାସ୍ତ୍ରୀୟ ଓ ଶ୍ରେଷ୍ଠ ହୋଇଛି ନା ହୋଇ ପାରିଵ ? 

ମୋର ପଶ୍ଚିମ ଓଡ଼ିଶାର ମହାପଣ୍ଡିତମାନଙ୍କୁ ପ୍ରଶ୍ନ 
କେଉଁ ଵ୍ୟାକରଣ ନିୟମାନୁଯାୟୀ ଶବ୍ଦ ମଧ୍ୟରେ ହଳନ୍ତ ରଖାଯିଵ ? 
ପଶ୍ଚିମ ଓଡ଼ିଶାର କିଛି ତଥାକଥିତ ମହାପଣ୍ଡିତ କହୁଛନ୍ତି ଆମେ ସେମିତି ଉଚ୍ଚାରଣ କରୁ ବୋଲି ହଳନ୍ତ ରଖିବୁ । ପୂର୍ଵାଞ୍ଚଳ, ମଧ୍ୟାଞ୍ଚଳ ଏମନ୍ତ କି ଦକ୍ଷିଣ ଓଡ଼ିଶାର କଥିତ ଭାଷାରେ ଏମିତି ଅନେକ ଶବ୍ଦର ମଧ୍ୟ ଭାଗରେ ହଳନ୍ତ ଉଚ୍ଚାରଣ ହେଵାର ଦେଖାଯାଏ କାଇଁ ସେମାନେ ତ ମଝିରେ ହଳନ୍ତ ଲଗେଇ ଲେଖୁନାହାନ୍ତି ? ସାରା ଭାରତରେ ଅନେକ ଭାଷାରେ ଵିଶେଷତଃ ହିନ୍ଦୀ ବେଲ୍ଟର ନାନା ଭାଷାରେ ଶବ୍ଦ ମଝିରେ ହଳନ୍ତ ଭଳି ଉଚ୍ଚାରଣ ରହିଛି କାଇଁ ସେମାନେ ବି ତ ଶବ୍ଦ ମଝିରେ ହଳନ୍ତ ଲଗାଉ ନାହାନ୍ତି? ପଶ୍ଚିମ ଓଡ଼ିଶାର ଲୋକଙ୍କର ଏମିତି କ'ଣ ହୋଇଯାଉଛି ଯେ ହଳନ୍ତ ଲଗାଯାଉଛି ? 
ପ୍ରକୃତରେ କେତୋଟି ମୁଖ୍ୟ କାରଣ ଯୋଗୁଁ ପଶ୍ଚିମ ଓଡ଼ିଶାର ମହାପଣ୍ଡିତମାନେ ହଳନ୍ତ ଲଗାଉଛନ୍ତି...

(କ) ଓଡ଼ିଆ ଭାଷାଠାରୁ ସମ୍ବଲପୁରୀଟା ଗୋଟେ ଭିନ୍ନ ଭାଷା ଦର୍ଶାଇଵା ପାଇଁ 
(ଖ) ଓଡ଼ିଆ ଭାଷାଠାରୁ ସମ୍ବଲପୁରୀଟା ଉଚ୍ଚାରଣ ଦୃଷ୍ଟିରୁ ଭିନ୍ନ ଦର୍ଶାଇଵା ପାଇଁ
(ଗ) ଦଶ ହଜାର ଵର୍ଷ ତଳ ମୂଳ ଭାରୋପୀୟ ଭାଷାର ଅକାରାନ୍ତ ଉଚ୍ଚାରଣ ଗୁଣକୁ ମାରି ସମ୍ବଲପୁରୀକୁ ହିନ୍ଦୀ ଭଳି ଅଶାସ୍ତ୍ରୀୟ ଭାଷା କରିଵା ପାଇଁ 
(ଘ) ସମ୍ବଲପୁରୀଟା ହିନ୍ଦୀର ଉପଭାଷା ବୋଲି ଲୋକଙ୍କ ମନରେ ଵିଶ୍ଵାସ ଜନ୍ମାଇଵା ପାଇଁ

ଏହି ସବୁ କାରଣରୁ ସମ୍ବଲପୁରୀରେ ଲେଖାଗଲାବେଳେ ଅନାଵଶ୍ୟକ ଥାଇ ମଧ୍ୟ ଯୁକ୍ତାକ୍ଷର ପରିଵର୍ତ୍ତେ ତଥାକଥିତ ମହାପଣ୍ଡିତମାନେ ଅନୁସ୍ବାର ଓ ଚନ୍ଦ୍ରବିନ୍ଦୁ ପ୍ରୟୋଗ କରୁଛନ୍ତି ପୁଣି ଅଵର୍ଗ୍ୟ 'ଯ' ପରିଵର୍ତ୍ତେ ଅନେକ ଓଡ଼ିଆ ଭାଷା ମୂଳର ଶବ୍ଦରେ ଵର୍ଗ୍ୟ 'ଜ' ଲେଖୁଛନ୍ତି(ଯଥା ଯେମନ୍ତ > ଯେଉନ୍ତ > ଯେଉଁ ଓ ଯେନ୍ : ଏହାକୁ ଜାଣିଶୁଣି ଜେନ୍ ଲେଖାଯାଉଛି) 

"ଘଇତା ମରୁ ପଛେ ସଉତୁଣୀ ରାଣ୍ଡ ହେଉ" ନ୍ୟାୟରେ ସମ୍ବଲପୁରୀଟା ଅଶାସ୍ତ୍ରୀୟ, ଅଵୈଜ୍ଞାନିକ ଓ ଅଵୈୟାକରଣିକ ହେଉ ପଛେ କିନ୍ତୁ ଓଡ଼ିଆ ଭାଷାଠାରୁ ଭିନ୍ନ ଭାଷା ବୋଲାଉ ବୋଲି କିଛି ଲୋକେ ସତେ ଯେମିତି ଶପଥ କରି ବସି ଯାଇଛନ୍ତି । 

କିନ୍ତୁ ଯେତେ ଯାହା କଲେ ବି ସମ୍ବଲପୁରୀ ଶୈଳୀର Morphology ତ ଓଡ଼ିଆ ,ତାକୁ କେମିତି ପରିଵର୍ତ୍ତିତ କରିବେ ? 

ଆଗେ ସମ୍ବଲପୁରୀର 'ଦାଦା(ଭାଇ)' ଓ ଆଁଠି(ମଞ୍ଜି ;ବଙ୍ଗାଳୀରେ ଆଁଟି) ଭଳି କିଛି ଶବ୍ଦ ଦେଖି ବଙ୍ଗାଳୀମାନେ ସମ୍ବଲପୁରୀଟାକୁ ବଙ୍ଗଳାର ଉପଭାଷା ବୋଲି ପ୍ରଚାର କଲେ। ଏପଟେ ହିନ୍ଦୀବାଲା ବି ସମ୍ବଲପୁରୀଟା ହିନ୍ଦୀର ଉପଭାଷା ବୋଲି ପ୍ରଚାର କଲେ ଏଵଂ ଓଡ଼ିଆ ଲିପି ଛାଡ଼ି ଦେଵନାଗରୀ ଲିପିରେ ଲେଖିଵାକୁ ସ୍ଥାନୀୟ ଲୋକମାନଙ୍କୁ ପ୍ରଵର୍ତ୍ତାଇଲେ । 

ସମ୍ବଲପୁରୀକୁ ଚୋରାଇ ନେଵାକୁ ବଙ୍ଗାଳୀ ଓ ହିନ୍ଦିଆ ଭାଷାଵିଦମାନେ ଯୋର୍ ସୋର୍‌ରେ ଲାଗିପଡ଼ିଥିଲେ । ସେତେବେଳେ ଓଡ଼ିଆ ଭାଷା ମାତୃକା ନିଜ ସମ୍ବଲପୁରୀ କନ୍ୟାର ରକ୍ଷା କରିଥିଲେ । ସମ୍ବଲପୁରୀର Morphologyଟା ଓଡ଼ିଆ ଭାଷାର ବୋଲି ଜଣାପଡ଼ିଯିଵାରୁ ବଙ୍ଗାଳୀ ଓ ହିନ୍ଦିଆ ଭାଷାଵିଦମାନେ କାନ ମୁଣ୍ଡା ଆଉଁସି ରହିଗଲେ । ଓଡ଼ିଆ ଭାଷାକୁ ଶାସ୍ତ୍ରୀୟତା ମାନ୍ୟତା ମିଳିଲା ପରେ ଆପେ ଆପେ ଏହାର ସମ୍ବଲପୁରୀ ଓ ଦେଶିଆ ଭଳି ଶୈଳୀଗୁଡ଼ିକ ବି ଶାସ୍ତ୍ରୀୟ ହୋଇଗଲେ । ଯଦି ସମ୍ବଲପୁରିଆ ନିଜ ଭାଷାକୁ ଅଵୈଜ୍ଞାନିକ ଓ ଅଶାସ୍ତ୍ରୀୟ କଲେ ସେ ଭାଷା ଶୈଳୀଟି ଶ୍ରେଷ୍ଠ ହୋଇଯିଵ ବୋଲି ଭାବୁଛନ୍ତି ତାହେଲେ ତାଙ୍କର ସେଇ ଭାଵନାକୁ ଆଉ ତାଙ୍କ ଚାରି ଖୁରାକୁ ନମନ ରହିଵ । 

ଏକ ମୌଳିକ ଓ ପ୍ରାଚୀନ ଓଡ଼ିଆ ଶବ୍ଦ: ଆଈଆଈ

ଜାପାନରେ କୋଡ଼ିଏ ହଜାର ପାଖାପାଖି Ainu ଜନଜାତିର ଲୋକେ ଥିଲେ ବି ସେମାନଙ୍କର ମୂଳ Ainu ଭାଷାରେ ମାତ୍ର ପାଞ୍ଚ ଦଶଜଣ ଲୋକ କଥାଭାଷା ହୋଇପାରୁଛନ୍ତି । ମରିଵାକୁ ବସିଥିଵା...