Thuban ନକ୍ଷତ୍ର ଅପେକ୍ଷାକୃତ ଅଳ୍ପ ଉଜ୍ଜ୍ୱଳ ତେଣୁ ଏହାକୁ ଦେଖିଵାକୁ ନିର୍ମଳ ଓ ଅନ୍ଧକାର ରାତ୍ର ଆକାଶ ଆଵଶ୍ୟକ । ବାଇନାକୁଲର ଓ ଦୂରଵିକ୍ଷଣ ସାହାଯ୍ୟରେ ସହଜରେ ଏହି ନକ୍ଷତ୍ରକୁ ଦେଖାଯାଇପାରେ ।
ଏହି ତାରକାକୁ ଠାବ କରିଵା ପାଇଁ Big dipper (ସପ୍ତର୍ଷିମଣ୍ଡଳ)ର Mizar(ଵଶିଷ୍ଠ) ତାରକାଠାରୁ little dipper (ଧ୍ରୁଵମତ୍ସ୍ୟ)ର Pherkad ତାରକାକୁ ଏକ କାଳ୍ପନିକ ସରଳରେଖା ଦ୍ଵାରା ଯୋଡି଼ଲେ ସେହି ସରଳରେଖା ମଧ୍ୟରେ Thuban ଵା ଯମ ଦୃଶ୍ୟ ହେଇଥାଏ ।
ଆଜକୁ ପ୍ରାୟ ୫୦୦୦ ଵର୍ଷ ତଳେ ଯେତେବେଳେ ମିଶରରେ ପିରାମିଡ୍ ନିର୍ମାଣ ଚାଲିଥିଲା ସେତେବେଳେ Thuban ଵା ଯମ ଥିଲା ପୃଥିଵୀର ଧ୍ରୁଵତାରା । ଏହାପରେ kochab ଏଵଂ ଵର୍ତ୍ତମାନ Polaris ପୃଥିଵୀର ଧ୍ରୁଵତାରା ପାହ୍ୟା ଲାଭ କରିଛି ।
୩୯୪୨ ଖ୍ରୀଷ୍ଟପୂର୍ଵରୁ ୧୭୯୩ ଖ୍ରୀଷ୍ଟପୂର୍ଵ ପର୍ଯ୍ଯନ୍ତ Thuban ପୃଥିଵୀର ଧ୍ରୁଵତାରା ଥିଲା ଏଵଂ ୨୮୩୦ ଖ୍ରୀଷ୍ଟପୂର୍ଵ ବେଳକୁ ଏହା ଉତ୍ତର ଧ୍ରୁଵର ସବୁଠାରୁ ନିକଟରେ ୦.୨°ରେ ଅଵସ୍ଥିତ ଥିଲା । ତେବେ ଏହା ଅନ୍ୟାନ୍ୟ ଧ୍ରୁଵତାରାଗୁଡ଼ିକ ଅପେକ୍ଷା ପୃଥିଵୀ ଆକାଶରେ ସବୁଠାରୁ ଅଳ୍ପ ଉଜ୍ଜ୍ୱଳ ଜଣାପଡ଼େ । Thuban ଆମଠାରୁ ୩୦୩ ଆଲୋକଵର୍ଷ ଦୂରରେ ଅଵସ୍ଥିତ ଏଵଂ ପ୍ରକୃତରେ ଗୋଟିଏ ନୁହେଁ ଵରଂ ଦୁଇଗୋଟି ତାରକା Alpha Draconis A ଓ Alpha Draconis B ସେଠାରେ ପ୍ରତି ୫୧.୫ ଦିନରେ ପରସ୍ପରକୁ ପ୍ରଦକ୍ଷିଣା କରୁଛନ୍ତି । Alpha Draconis A ମୁଖ୍ୟ ତାରକାର ପାରମ୍ପରିକ ନାମThuban ଏଵଂ ଏହା A0III ପ୍ରକାର ଵିଶାଳ ଶୁଭ୍ର ଧଵଳ ତାରକା ଅଟଇ । ଏହାର ସୂର୍ଯ୍ୟଠାରୁ ଓଜନ ୨.୮ ଗୁଣ ଅଧିକ ଏଵଂ ସୂର୍ଯ୍ୟଠାରୁ ଏହା ୪୭୯ଗୁଣ ଅଧିକ ଉଜ୍ଜଳ ନକ୍ଷତ୍ର ଅଟେ । ଏହି ନକ୍ଷତ୍ରର ଆକାର ସୂର୍ଯ୍ୟ ଅପେକ୍ଷା ୩.୪ ଗୁଣ ଅଧିକ । ତେବେ ପୃଥିଵୀଠାରୁ ବହୁ ଦୂରରେ ଅଵସ୍ଥିତ ଥିଵାରୁ ଏହି ତାରକାଟି ପୃଥିଵୀପୃଷ୍ଠରୁ ସେତେ ଉଜ୍ଜ୍ୱଳ ଜଣାପଡ଼ିନାହିଁ । Alpha Draconis B ସୂର୍ଯ୍ୟ ଅପେକ୍ଷା ୨.୪ ଗୁଣ ଅଧିକ ଓଜନିଆ ଏଵଂ ୪୦ଗୁଣ ଅଧିକ ଉଜ୍ଵଳତମ । ଵୈଜ୍ଞାନିକମାନେ ଏହା Spectral A² ତାରକା ହୋଇଥିଵା ଅନୁମାନ କରନ୍ତି ।
ପୃଥିଵୀର ଗୋଟିଏ ପୂର୍ଣ୍ଣ ଵିଷୁଵ ଅଗ୍ରଗମନ( Precession of the equinoxes)କୁ ୨୬୦୦୦ ଵର୍ଷ ସମୟ ଲାଗିଥାଏ ଏଵଂ ଯୋଗୁଁ ପ୍ରତି ଦୁଇ ତିନି ହଜାର ଵର୍ଷରେ ଧ୍ରୁଵତାରାର ପାହ୍ୟା ବଦଳିଥାଏ । ଫଳତଃ ୨୦୩୪୬ ଖ୍ରୀଷ୍ଟାବ୍ଦରେ ପୁଣି thuban ପୃଥିଵୀର ଧ୍ରୁଵତାରା ପାହ୍ୟା ଲାଭ କରିଵ ।
No comments:
Post a Comment