ଆପୋଲୋ ୧୧ ଚନ୍ଦ୍ରାଵତରଣ : ସତ୍ୟ ନା ମିଥ୍ୟା ?

ଜୁଲାଇ ୨୧, ୧୯୬୯: ଆପୋଲୋ-୧୧ର ସଫଳ ଚନ୍ଦ୍ର ଅଵତରଣ ପରେ ସ୍ୱଦେଶ ଫେରୁଥିଵା ବେଳେ ନିଲ୍ ଆର୍ମଷ୍ଟ୍ରଙ୍ଗ୍ ଓ ବଜ୍ ଆଲଡ୍ରିନ୍ ଚନ୍ଦ୍ରପୃଷ୍ଠରେ ତାଙ୍କର ଅଵତରଣ ସ୍ଥଳଠାରୁ ୮ ମିଟର ଦୂରରେ ଆମେରିକୀୟ ପତାକାକୁ ସ୍ମାରକୀ ଭାବେ ପୋତି ଦେଇଥିଲେ। ଘରକୁ ଲେଉଟିଲାବେଳେ ଚନ୍ଦ୍ର ଅଵତରଣ ମଡ୍ୟୁଲ୍‌ ରକେଟ୍ ଇଞ୍ଜିନରୁ ବାହାରୁଥିଵା ଗ୍ୟାସର ପ୍ରବଳ ବେଗ ଯୋଗୁଁ ଆମେରକୀୟ ପତାକାଟି ଉପୁଡି ପଡ଼ିଥିଲା। ଏହି କାରଣରୁ ଭଵିଷ୍ୟତରେ ଆପୋଲୋ ମିଶନରେ ପତାକାକୁ ଅଵତରଣ ସ୍ଥଳଠାରୁ ଦୂରରେ ଲଗାଇଵା ପାଇଁ ନିୟମ କରାଯାଇଥିଲା।

ଚନ୍ଦ୍ରରେ ଵାୟୁ ନ ଥିଵାରୁ ପତାକା ସିଧା ରଖିଵାପାଇଁ ଆମେରକୀୟ ଧ୍ଵଜା ଭିତରେ ଏକ ସ୍ୱତନ୍ତ୍ର ଭାବେ ନିର୍ମିତ ହାଲୁକା ତାର ଖଞ୍ଜା ଯାଇଥିଲା। ପୁଣି ପତାକା ବାହାର କରି ଲଗାଯିଵା ସମୟରେ ସୃଷ୍ଟି ହୋଇଥିଵା ସଂକୋଚନ କାରଣରୁ ତାହା ପତାକା ଉଡ଼ିଵାର ଆଭାସ ସୃଷ୍ଟି କରିଥିଲା । Conservation of momentum କାରଣରୁ ମହାକାଶରେ ଉଡ଼ୁଥିଵା ଵା ଗତି କରୁଥିଵା ଵସ୍ତୁର ଗତି ଦୀର୍ଘ ସମୟ ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ରହିଥାଏ । ଏହା ବୁଝି ପାରୁନଥିଵା ଲୋକେ ନିଜକୁ ନିଜେ ଥରେ ପଚାରନ୍ତୁ ଯେ କୋଟି କୋଟି ଵର୍ଷ ବିତିଯାଇଥିଲେ ମଧ୍ୟ ପୃଥିଵୀ ମହାକାଶରେ କିପରି ନିରଵଚ୍ଛିନ୍ନ ଭାବେ ଗତି କରିପାରୁଛି ?

ସେହିପରି ଆଉ ଏକ ପ୍ରଶ୍ନ ବହୁତ ପଚରାଯାଏ ଯେ ଚନ୍ଦ୍ର ଅଭିଯାନ ସମୟରେ ଉତ୍ତୋଳିତ ଚିତ୍ରରେ ତାରା କାହିଁକି ଦେଖାଯାଉ ନାହାନ୍ତି। ଆପୋଲୋ ଅଭିଯାନ ସମୟରେ ଵ୍ୟଵହୃତ କ୍ୟାମେରା ସେଟିଂକୁ ମହାକାଶଚାରୀ ଓ ଚନ୍ଦ୍ର ପୃଷ୍ଠ ଭଳି ଉଜ୍ଜ୍ୱଳ ଆଲୋକିତ ଵସ୍ତୁକୁ କ୍ୟାପ୍ଚର କରିଵା ପାଇଁ ଅପ୍ଟିମାଇଜ୍ କରାଯାଇଥିଲା। ଏହି ସେଟିଂଗୁଡି଼କ କ୍ୟାମେରା ପାଇଁ ନକ୍ଷତ୍ରଗୁଡ଼ିକର ଅପେକ୍ଷାକୃତ କ୍ଷୀଣ ଆଲୋକକୁ କ୍ୟାପ୍ଚର କରିଵା କଷ୍ଟକର କରିଦେଇଥିଲା । ଚନ୍ଦ୍ର ପୃଷ୍ଠରେ ସ୍ଵଳ୍ପ ଏକ୍ସପୋଜର୍ ଟାଇମ୍ ମଧ୍ୟରେ କ୍ୟାମେରା ଦ୍ଵାରା ନିଆଯାଇଥିଵା ଫଟୋଗୁଡ଼ିକରେ ନକ୍ଷତ୍ରଗୁଡ଼ିକର କ୍ଷୀଣ ଆଲୋକକୁ କ୍ୟାପ୍ଚର କରିଵାର କ୍ଷମତାକୁ ଆହୁରି ସୀମିତ କରିଦେଇଥିଲା । ମହାକାଶ ଯାନରେ ଲାଗିଥିଵା କ୍ୟାମେରାର କଣ୍ଟ୍ରାଷ୍ଟ୍ ଯୋଗୁଁ ମଧ୍ୟ କ୍ଷୀଣ ଆଲୋକଯୁକ୍ତ ତାରକାଗୁଡ଼ିକ ଚିତ୍ରରେ ଦୃଶ୍ୟ ହୋଇପାରିନାହାନ୍ତି । 

ସେହିଭଳି କେହି କେହି ଚନ୍ଦ୍ରପୃଷ୍ଠରେ ନୀଲ୍ ଓ ଏଲଡ୍ରିନ୍‌ଙ୍କ ଛାଇକୁ ଦେଖି ଏହାକୁ ଷ୍ଟୁଡିଓ ସୁଟିଂ ମନେ କରନ୍ତି। କିନ୍ତୁ ପ୍ରକୃତରେ ଚନ୍ଦ୍ରପୃଷ୍ଠରେ ଏକାଧିକ ଆଲୋକ ଉତ୍ସ ଥିଵାରୁ ନୀଲ୍ ଓ ଏଲଡ୍ରିନଙ୍କ ଛାୟା ଚନ୍ଦ୍ରରେ ଦୃଶ୍ୟମାନ ହେଉଥିଲା । ସୂର୍ଯ୍ୟ ସେଠାରେ ପ୍ରାଥମିକ ଆଲୋକ ଉତ୍ସ ପୁଣି ଚନ୍ଦ୍ର ପୃଷ୍ଠ ମଧ୍ୟ ଆଲୋକକୁ ପ୍ରତିଫଳିତ କରେ ଏଵଂ ଅତିରିକ୍ତ ଆଲୋକ ପ୍ରଦାନ କରେ । ଚନ୍ଦ୍ରପୃଷ୍ଠରେ ପୃଥିଵୀରୁ ପ୍ରତିଫଳିତ ଆଲୋକ ମଧ୍ୟ ପଡ଼ିଥାଏ ଯାହାକୁ Earthshine ତଥା Earthlight କୁହାଯାଏ । 

ତେଣୁ ଚନ୍ଦ୍ରପୃଷ୍ଠରେ ଵାୟୁ ନଥାଇ ବି ଆମେରକୀୟ ପତାକା କିପରି ଉଡ଼ୁଥିଲା ,ଚନ୍ଦ୍ରପୃଷ୍ଠରେ ଉତ୍ତୋଳିତ ଫଟୋରେ ତାରା କାହିଁକି ନଥିଲା, ଚନ୍ଦ୍ରପୃଷ୍ଠରେ ମାନଵ ଛାୟା କେମିତି ପଡ଼ିଲା - ଏଭଳି ପ୍ରଶ୍ନ ଉତ୍ଥାପନ କରିଵା ପୂର୍ଵରୁ ଏହା ହୃଦୟଙ୍ଗମ କରିଵା ଆଵଶ୍ୟକ ଯେ ପୃଥିଵୀରେ ଲବ୍ଧ ହୋଇଥିଵା ମାନଵୀୟ ଅନୁଭୂତି ମହାକାଶ କିମ୍ବା ଅନ୍ୟ ଗ୍ରହରେ ସମ୍ପୂର୍ଣ୍ଣ ଭିନ୍ନ ହୋଇପାରେ । ଅତ୍‌ଏଵ ଏହି ଘଟଣାଗୁଡ଼ିକ ପଛରେ ଥିଵା ପ୍ରକୃତ ଵୈଜ୍ଞାନିକ କାରଣଗୁଡ଼ିକୁ ନବୁଝି ୧୯୬୯ର ଚନ୍ଦ୍ର ଅଭିଯାନକୁ ଷଡ଼ଯନ୍ତ୍ର ମନେ କରିଵା ଠିକ୍ ନୁହେଁ । 

ପ୍ରାୟତଃ ଲୋକମାନେ ପଚାରନ୍ତି,୫୦ ଵର୍ଷ ପୂର୍ଵେ ନାସା କେଉଁ ଜ୍ଞାନକୌଶଳ ବଳରେ ଚନ୍ଦ୍ରପୃଷ୍ଠରେ ପହଞ୍ଚିଥିଲା? ଏହା ଆଜି ସେଲ୍ଫ ଡ୍ରାଇଭିଂ କାର୍‌କୁ ଦେଖି କିଛି ଦଶନ୍ଧି ପୂର୍ଵେ କାର୍ କେମିତି ଚଳାଯାଉଥିଲା ଵା

 କାର୍ ହିଁ ଅସମ୍ଭଵ ଥିଲା ବୋଲି କହିଲା ଭଳିଆ କଥା। ଅତୀତରେ ବି କାର୍ ଥିଲା, କେଵଳ ଆଜି ଭଳି କାର୍‌ଗୁଡ଼ିକ ଡିଜିଟାଲ୍ ପରିଵର୍ତ୍ତେ ଅଧିକ ମାନୁଆଲ୍ ଥିଲା। ଵାସ୍ତଵରେ ଆପୋଲୋ ମିଶନ ସହିତ ଡିଜିଟାଲ କଣ୍ଟ୍ରୋଲ୍ ଫ୍ଲାଇଟ୍ ଆରମ୍ଭ ହୋଇଥିଲା ଏଵଂ ଵର୍ତ୍ତମାନ ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ଏୟାରଲାଇନ୍ସ ଓ ଫାଇଟର୍ ଜେଟ୍ସରେ ସେହି ଡିଜିଟାଲ ଫ୍ଲାଇ-ବାଇ ସିଷ୍ଟମ କ୍ରମଶଃ ନୂତନତ୍ବ ଲାଭ କରି ଵ୍ୟଵହୃତ ହେଉଅଛି । 

୨୦୨୩ ହେଉ କି ୧୯୬୯: ଚନ୍ଦ୍ର କିମ୍ବା ମହାକାଶକୁ ଯାଇ ଫେରିଵା ପାଇଁ ଦୁଇଟି ଵିଷୟ ସବୁଠାରୁ ଗୁରୁତ୍ୱପୂର୍ଣ୍ଣ: ରକେଟର ଓଜନ ଉଠାଇଵାର କ୍ଷମତା ଏଵଂ ରେଡିଓ ତରଙ୍ଗ ଉପରେ ଆଧାରିତ ନେଭିଗେସନ-କମ୍ୟୁନିକେସନ ଟେକ୍ନୋଲୋଜିର ଆଵଶ୍ୟକତା ।

୧୯୩୬ ଜର୍ମାନୀ ଅଲିମ୍ପିକ୍ସକୁ ପ୍ରଥମ ଥର ପାଇଁ ରେଡିଓ ତରଙ୍ଗ ପ୍ରସାରଣ ମାଧ୍ୟମରେ ସିଧା ପ୍ରସାରଣ କରାଯାଇଥିଲା । ୧୯୬୦ ଓ ୧୯୬୪ ଅଲିମ୍ପିକ୍ସ ଆୟୋଜନ ବେଳକୁ ରେଡିଓ ଟେକ୍ନୋଲୋଜି ଏତେ ଶକ୍ତିଶାଳୀ ହୋଇଯାଇଥିଲା ଯେ ଏହି ଅଲିମ୍ପିକ୍ କ୍ରୀଡ଼ା ଗୁଡ଼ିକ ଵିଶ୍ୱବ୍ୟାପୀ ପ୍ରସାରିତ ହେଇଥିଲା। ଏହି ରେଡିଓ ତରଙ୍ଗ ସାହାଯ୍ୟରେ ମହାକାଶରେ ନେଭିଗେସନ୍ ଓ ଯୋଗାଯୋଗ ହୋଇଥାଏ ।

ପୁଣି ରକେଟର କ୍ଷମତା ଵିଷୟରେ ଜାଣିଵା ଆଵଶ୍ୟକ । ୨୦୨୩ରେ ଭାରତର ରକେଟ୍ ୪ ଲକ୍ଷ କିଲୋମିଟର ଦୂର ଚନ୍ଦ୍ରର କକ୍ଷପଥକୁ ୪ ଟନ୍ ଓଜନ ପଠାଇଵାର କ୍ଷମତା ରଖିଛି। ସେହିପରି ୫୦ ଵର୍ଷ ତଳେ ନାସା ୫୦ ନିୟୁତ କିଲୋମିଟର ଦୂର ମଙ୍ଗଳ ଗ୍ରହକୁ ନିଜର ରକେଟ୍ ସାହାଯ୍ୟରେ ୨୨ ଟନ୍ ଓଜନର ଦରଵ ପଠାଇଵାରେ ସକ୍ଷମ ହୋଇଥିଲା। ଏଥିରୁ ୫୦ ଵର୍ଷ ପୂର୍ଵେ ସେମାନଙ୍କର ଟେକ୍ନୋଲୋଜିର ସ୍ତର ଅନୁମାନ କରାଯାଇପାରେ । ଵୈଷୟିକ ଉନ୍ନତି କ୍ଷେତ୍ରରେ ଆମେରିକା ଗତ ଦୁଇ ଶତାବ୍ଦୀ ଧରି ଵିଶ୍ଵରେ ଅଗ୍ରଣୀ ରହି ଆସିଛି । ଭାରତରେ ୧୯୦୮ ବେଳକୁ ଚଳଚ୍ଚିତ୍ର କ'ଣ ବୋଲି ଲୋକେ ଜାଣିନଥିଲେ କିନ୍ତୁ ଆମେରିକାରେ ସେହି ମସିହାରେ The Count of Monte Cristo ଚଳଚ୍ଚିତ୍ର ମୁକ୍ତିଲାଭ କରିଥିଲା । ୧୯୩୦-୧୯୪୦ ମସିହା ସମୟରେ ଯେତେବେଳେ ଆମେରିକାରେ ରଙ୍ଗୀନ ଚଳଚ୍ଚିତ୍ର ମୁକ୍ତିଲାଭ କରୁଥିଲା ସେତେବେଳେ ଭାରତରେ ଅଧିକାଂଶ କଳାଧଳା ଚଳଚ୍ଚିତ୍ର ନିର୍ମିତ ହେଉଥିଲା । 

 ୧୭୦୦ ଶତାବ୍ଦୀରେ ଆମେରିକାର Benjamin Franklinଙ୍କ ଦ୍ଵାରା ଆଧୁନିକ ଯୁଗର ଵିଦ୍ୟୁତ ସମ୍ବନ୍ଧୀୟ ଆଵିଷ୍କାର ପରେ ୧୮୮୨ରେ Thomas Edisonଙ୍କ ନେତୃତ୍ୱରେ ନ୍ୟୁୟର୍କ ନଗରରେ ନିର୍ମିତ Pearl Street Stationଠାରେ ପୃଥିଵୀର ସର୍ଵପ୍ରଥମ purpose-built power station କାର୍ଯ୍ୟକ୍ଷମ ହୋଇଥିଲା । ଏହାର କେତେକ ଵର୍ଷ ପରେ ଭାରତର ଦାର୍ଜେଲିଂରେ ୧୮୯୭ ମସିହାରେ ପ୍ରଥମ ହାଇଡ୍ରୋଇଲେକ୍ଟ୍ରିସିଟି ପାୱର ପ୍ଲାଣ୍ଟ୍ ଲଗାଯାଇଥିଲା । ହେନରିଚ୍ ହାର୍ଟଜ, ଜଗଦୀଶ ଚନ୍ଦ୍ର ବୋଷ, ଅଲିଭର ଲଜ୍, ଲର୍ଡ ରେଲେ,ଅଗଷ୍ଟୋ ରିଗି ଓ ଗୁଗ୍ଲିଏଲମୋ ମାର୍କୋନି ଆଦିଙ୍କ ଗଵେଷଣା ଯୋଗୁଁ ଊନବିଂଶ ଶତାଦ୍ଦୀର କିଛି ଵର୍ଷ ପୂର୍ଵରୁ ମନୁଷ୍ୟମାନେ ରେଡ଼ିଓ ତରଙ୍ଗ ତଥା ରେଡ଼ିଓ ଯନ୍ତ୍ରର ଆଵିଷ୍କାର କରିନେଇଥିଲେ । ଏହାର ଦୁଇ ଦଶନ୍ଧି ପରେ ଆମେରିକାରେ ଦୁଇ ନଭେମ୍ବର ୧୯୨୦ରେ ପ୍ରଥମେ ବେତାର ପ୍ରସାରଣ ହେଵାର ତିନି ଵର୍ଷ ଉତ୍ତାରୁ ଜୁନ ୧୯୨୩ରେ ଭାରତରେ ବମ୍ବେଠାରୁ ବେତାର ପ୍ରସାରଣ ହୋଇଥିଲା । ସେହିପରି ଆମେରିକାରେ ସର୍ଵପ୍ରଥମେ ଦୁଇ ଜୁଲାଇ ୧୯୨୮ରେ ଦୂରଦର୍ଶନ ପ୍ରସାରଣ ଆରମ୍ଭ ହୋଇଥିଲା ବେଳେ ଭାରତରେ ୧୫ ସେପ୍ଟେମ୍ବର ୧୯୫୯ରେ ପ୍ରଥମକରି ଦୂରଦର୍ଶନ ପ୍ରସାରଣ ପରୀକ୍ଷାମୂଳକ ଭାବେ ଆରମ୍ଭ କରି ୧୯୬୫ରେ ନିୟମିତ ପ୍ରସାରିତ ହେଲା।‌ ଭାରତରେ ଵିଦେଶ ସଞ୍ଚାର ନିଗମ ଲିମିଟେଡ୍(Vsnl) ଦ୍ଵାରା ୧୫ ଅଗଷ୍ଟ ୧୯୯୫ରେ ଇଣ୍ଟରନେଟ ସେଵା ଆରମ୍ଭ ହୋଇଥିଲା କିନ୍ତୁ ଆମେରିକାରେ ୨୯ ଅକ୍ଟୋବର ୧୯୬୯ରେ Stanford ଓ UCLA ଵିଶ୍ଵଵିଦ୍ୟାଳୟର କମ୍ପୁଟର Arpanet ଦ୍ଵାରା ସଂଯୁକ୍ତ ହୋଇଥିଲା । ମୋଟ ଉପରେ କହିଵାକୁ ଗଲେ ୧୯୬୯ର ଆମେରିକା ଵୈଷୟିକ କ୍ଷେତ୍ରରେ ଏକ ପ୍ରମୁଖ ଅଗ୍ରଣୀ ଦେଶ ଥିଲା । 

୧୯୬୯ ମସିହାରେ ନାସା ପାଖରେ ଅଧିକ ପେଲୋଡ୍ କ୍ଷମତାଯୁକ୍ତ ରକେଟ୍ ଥିଵା ଯୋଗୁଁ ଆପୋଲୋ ଯାନକୁ ଏପରି ଭାବେ ନିର୍ମାଣ କରାଯାଇପାରିଲା ଯଦ୍ଵାରା ସେ ଯାନ ଚନ୍ଦ୍ରରେ ଅଵତରଣ କରିଵା ପରେ ମହାକାଶଚାରୀଙ୍କୁ ପୃଥିଵୀକୁ ଫେରାଇ ଆଣିପାରିଵାରେ ସକ୍ଷମ ହୋଇପାରିଲା। ମହାକାଶରେ ପହଞ୍ଚିଵା ପରେ ଆପୋଲୋ ମହାକାଶଯାନର ଦୁଇଟି ଅଂଶ ଥିଲା: କମାଣ୍ଡ ତଥା ସର୍ଭିସ୍ ମଡ୍ୟୁଲ୍ ଓ ଲୁନାର ଲ୍ୟାଣ୍ଡର୍ ମଡ୍ୟୁଲ୍ । କମାଣ୍ଡ ମଡ୍ୟୁଲରେ ଥାଇ ମାଇକେଲ କଲିନ୍ସ ଚନ୍ଦ୍ର ଚତୁର୍ପାଶ୍ବରେ ପରିକ୍ରମା କରୁଥିଵା ବେଳେ ନୀଲ୍ ଓ ଏଲଡ୍ରିନ ମୁନ୍ ମଡ୍ୟୁଲରେ ବସି ଚନ୍ଦ୍ରପୃଷ୍ଠରେ ଅଵତରଣ କରିଥିଲେ। ଲୁନାର୍ ମଡ୍ୟୁଲ ମଧ୍ୟ ଦୁଇ ଭାଗରେ ଵିଭକ୍ତ ଥିଲା ଏଵଂ ଉଭୟରେ ରକେଟ ଇଞ୍ଜିନ ଫିକ୍ସ ଥିଲା । ଅଵତରଣ ପରେ ତଳ ଭାଗ ଚନ୍ଦ୍ରରେ ରହି ଉପର ଭାଗ ପାଇଁ ଲଞ୍ଚ୍ ପ୍ୟାଡ୍ ଭଳି କାମ କରିଥିଲା।

ଚନ୍ଦ୍ରରେ ଅଵତରଣ ସମୟରେ ଲୁନାର୍ ମଡ୍ୟୁଲ୍‌ର ମୋଟ୍ ଓଜନ ୧୫୧୦୩ କିଲୋଗ୍ରାମ ଥିଲା । ଏଥିରେ ଇନ୍ଧନ ଭାବରେ ଏରୋଜିନ ୫୦, ଅକ୍ସିଡାଇଜର‌୍ ଭାବରେ ନାଇଟ୍ରୋଜେନ ଟେଟ୍ରୋକ୍ସାଇଡ, ଅକ୍ସିଜେନ୍, ପାଣି ଏଵଂ ଵୈଜ୍ଞାନିକ ଉପକରଣର ଓଜନ ହିଁ ୮ ଟନ୍‌ରୁ ଅଧିକ ଥିଲା । ଚନ୍ଦ୍ର ଅଵତରଣ ପରେ ପୁଣି ଚନ୍ଦ୍ରକୁ ଛାଡି଼ଵା ସମୟରେ ଲୁନାର୍ ଲୋଅର୍ ମଡ୍ୟୁଲ୍‌ର ଓଜନ ୨୪୪୫ କେଜି ଓ ଇନ୍ଧନର ଓଜନ ୨୩୭୬ କିଲୋଗ୍ରାମ ଥିଲା । ଚନ୍ଦ୍ର ଅଵତରଣ ସମୟରେ ରକେଟ୍ ଥ୍ରଷ୍ଟ ୪୫୦୦୦ ନ୍ୟୁଟନ୍ ଥିଵାବେଳେ ପୃଥଵୀକୁ ଫେରିଵା ସମୟରେ ଏହାର ଓଜନ ୧୫୦୦୦ ନ୍ୟୁଟନ୍ ଥିଲା । ଅର୍ଥାତ୍ ମହାକାଶଯାନ ସହିତ ପ୍ରତି ମୁହୂର୍ତ୍ତରେ କ'ଣ ଘଟୁଥିଲା, ମହାକାଶଯାନରେ କ'ଣ ଥିଲା, ସେ ସମ୍ପର୍କରେ ନାସା ପବ୍ଲିକ ଡୋମେନ୍‌ରେ ପ୍ରାୟ ସମସ୍ତ ତଥ୍ୟ ସାର୍ଵଜନୀନ କରିଛି। ତାକୁ ନଦେଖି, ନପଢ଼ି ଓ ତତ୍‌ ଵିଷୟରେ ଆଦୌ ଅଧ୍ୟୟନ ନକରି ୧୯୬୯ର ଚନ୍ଦ୍ରାଵତରଣକୁ ଅନେକେ ସନ୍ଦେହ ଦୃଷ୍ଟିରେ ଦେଖନ୍ତି । 

ତେବେ ଆପୋଲୋ ମିଶନର ସତ୍ୟତାକୁ ଆମ୍ଭେମାନେ ସ୍ଵୟଂ ବି ଏକ ଉପାୟରେ ପରୀକ୍ଷା କରିପାରିଵା । ଏଥିପାଇଁ କେଵଳ ଏକ ପର୍ଯ୍ୟଵେକ୍ଷଣାଗାର ସହିତ ଯୋଗାଯୋଗ କରିଵାକୁ ହେଵ । ଏହି ପର୍ଯ୍ୟଵେକ୍ଷଣାଗାରରେ ଏକ ଶକ୍ତିଶାଳୀ ଲେଜର ସୁଟିଂ ସିଷ୍ଟମ ତଥା ତାକୁ ପୁନଃ ପ୍ରାପ୍ତ ପୂର୍ଵକ ଚିହ୍ନଟ କରିଵାର ସାମର୍ଥ୍ୟ ଥିଵା ଆଵଶ୍ୟକ । ଉକ୍ତ ପରୀକ୍ଷଣ ପ୍ରକ୍ରିୟାରେ ଜଣେ ଵିଶେଷଜ୍ଞଙ୍କଠାରୁ ଲୁନର୍ କୋର୍ଡିନେଟ୍ ସିଷ୍ଟମକୁ ବୁଝି ଚନ୍ଦ୍ରର ଅକ୍ଷାଂଶ: ୦.୬୭୩୦୮° N ଓ ଦ୍ରାଘିମା: ୨୩.୪୭୨୯୭° Eକୁ ଲେଜର୍ ସୁଟ୍ କରିଵାକୁ ହେଵ ‌। ପାଖାପାଖି ଅଢ଼େଇ ସେକେଣ୍ଡ ପରେ ପଠାଯାଇଥିଵା ଲେଜର୍ ପୁନଃ ପ୍ରାପ୍ତ ହୋଇଯିଵ । ଏହି କୋର୍ଡିନେଟ୍ ଆପୋଲୋ ମିଶନ ଦ୍ୱାରା ଚନ୍ଦ୍ରରେ ଛଡ଼ା ଯାଇଥିଵା ଲେଜର ରିଫ୍ଲେକ୍ଟରର ଯାହା ଉପରେ ଆଜି ବି ସାରା ଵିଶ୍ୱର ଵୈଜ୍ଞାନିକମାନେ ଲେଜର ବାଉନ୍ସ କରି ମହାକାଶରେ ଚନ୍ଦ୍ରର ପ୍ରକୃତ ସ୍ଥିତି ଆକଳନ କରିଵାରେ ସକ୍ଷମ ହୋଇଥାନ୍ତି । ଏ ଲେଜର ରିଫ୍ଲେକ୍ଟର ସାହାଯ୍ୟରେ ହିଁ ଆମେ ଜାଣିଵାକୁ ସକ୍ଷମ ହୋଇଛୁ ଯେ ଚନ୍ଦ୍ର ପ୍ରତିଵର୍ଷ ପୃଥିଵୀଠାରୁ ଦେଢ଼ ଇଞ୍ଚ ଦୂରକୁ ଚାଲିଯାଉଛି ।

୫୦ ଵର୍ଷ ଧରି ନାସା କାହିଁକି ଚନ୍ଦ୍ରକୁ ଯିଵା ବନ୍ଦ କରିଦେଇଛି ବୋଲି ମଧ୍ୟ ପ୍ରଶ୍ନ ଉଠେ। ଏହାର ସରଳ ଉତ୍ତର,ଧରାନ୍ତୁ ଆପଣ ଗୋଆ ଯିଵାକୁ ପସନ୍ଦ କରନ୍ତି, କିନ୍ତୁ ଆପଣ ପ୍ରତିବର୍ଷ ଗୋଆ ଯାଆନ୍ତି କି? ବଡ଼ ହେଲେ ଆପଣ ଗୋଆକୁ ଦୁଇ ଚାରି ଥର ଯିବେ ଓ ସାରା ଗୋଆଟାକୁ ଦେଖି ଦେବେ, ଏହା ପରେ ଆପଣ ଅର୍ଥର ସଦୁପଯୋଗ କରି ଅନ୍ୟ ଗନ୍ତଵ୍ୟସ୍ଥଳକୁ ଯିଵାକୁ ପସନ୍ଦ କରିବେ ନା ସଦାବେଳେ ଗୋଆକୁ ହିଁ ଧାଉଁଥିବେ ? ହଁ ପ୍ରେମ ପ୍ରସଙ୍ଗ କଥା ଅଲଗା, ସେଥିରେ ତ ଆଵଶ୍ୟକ ହେଲେ,ସମ୍ଭଵ ହେଉଥିଲେ ତଥା ସାଧନ ଥିଲେ ପ୍ରେମୀଜଣକ ବ୍ରହ୍ମାଣ୍ଡ ଆରପାଖକୁ ବି ବାରମ୍ବାର ଯିଵା ଆସିଵା କରିଵ ! 

ପୁଣି ଏବେ ପୃଥିଵୀର କୋଣ ଅନୁକୋଣରେ ମୁଣ୍ଡପିଟା କାନ୍ଦୁରା ଗୋଷ୍ଠୀଙ୍କ ସଂଖ୍ୟା ମଧ୍ୟ ବଢ଼ିଛି । ତେଣିକି ମନୁଷ୍ୟ ଭଳି ଏକ ଉନ୍ନତ ସଭ୍ୟତା ଗଢ଼ିଥିଵା ଜୀଵ ଅନ୍ୟ ଗ୍ରହରେ ନପହଞ୍ଚି ପାରି ଦିନେ ଅତର୍କିତ ଗ୍ରହାଣୁ ଆକ୍ରମଣ ଯୋଗୁଁ ଡାଇନୋସର ଭଳି ଲୁପ୍ତ ହୋଇଯାଉ ପଛେ ଏ କାନ୍ଦୁରାମାନେ ଅନ୍ତରୀକ୍ଷ ଗଵେଷଣା କ୍ଷେତ୍ରରେ ଅତ୍ୟଧିକ ଧନ ଵ୍ୟୟ ଅନାଵଶ୍ୟକ ଇତ୍ୟାଦି ମତ ଦିଅନ୍ତି ଏମନ୍ତ କି ଆନ୍ଦୋଳନ ଓ ଵିକ୍ଷୋଭ ମଧ୍ୟ କରନ୍ତି । ଆମେରିକା ଏକ ଵ୍ୟୟବହୁଳ ଦେଶ । ଏ ଦେଶରେ ମହାକାଶ ଅଭିଯାନର ହାରାହାରି ମୂଲ୍ୟ ୩୦ରୁ ୪୦ ହଜାର କୋଟି ଟଙ୍କା। ସଫଳ ଆପୋଲୋ ଅଭିଯାନ ପରେ ନାସାର ବଜେଟ୍ ହ୍ରାସ କରାଯାଇଥିଲା, ଯେଉଁଥିପାଇଁ ସେମାନେ ସୌରମଣ୍ଡଳର ଅନ୍ୟ ଗ୍ରହକୁ ଅନ୍ତରୀକ୍ଷୀୟ ଅଭିଯାନ ପଠାଇଵା ଉପରେ ଅଧିକ ଧ୍ୟାନ ଦେଇଥିଲେ, କିନ୍ତୁ ଚନ୍ଦ୍ରକୁ କେହି ଭୁଲି ନାହାନ୍ତି। ଆଗାମୀ କିଛି ଵର୍ଷ ମଧ୍ୟରେ ନାସା ଆଠ ଲକ୍ଷ କୋଟି ଟଙ୍କା ଖର୍ଚ୍ଚ କରି ଚନ୍ଦ୍ରରେ ଏକ ସ୍ଥାୟୀ ଷ୍ଟେସନ୍ ନିର୍ମାଣ କରିଵାକୁ ଯାଉଛି ଯାହା ଦ୍ୱାରା ଭଵିଷ୍ୟତର ମହାକାଶ ଯାତ୍ରା ଶସ୍ତା ଓ ସହଜ ହୋଇପାରିଵ ।

ନୀଲ୍ ଓ ଏଲଡ୍ରିନ୍ ଚନ୍ଦ୍ରରୁ ୨୧ କେଜି ଓଜନର ପଥର ମଧ୍ୟ ଆଣିଥିଲେ । ଵିଶ୍ୱର ହଜାର ହଜାର ଵୈଜ୍ଞାନିକ ଚନ୍ଦ୍ରପୃଷ୍ଠର ଏହି ପଥର ଗୁଡ଼ିକର ସ୍ଵାଧୀନ ପରୀକ୍ଷଣ କରିଛନ୍ତି ଏଵଂ ଏହାକୁ ଚନ୍ଦ୍ରର ପଥର ବୋଲି ମାନିଛନ୍ତି। ଆପୋଲୋ ଅଭିଯାନ ସମୟରେ ଵିଶ୍ୱର ରୁଷ୍ ଆଦି ଦେଶର ମହାକାଶ ସଂସ୍ଥା ତଥା ହଜାର ହଜାର ସ୍ୱାଧୀନ ଜ୍ୟୋତିର୍ଵିଜ୍ଞାନୀଙ୍କ ଟିମ୍ ପ୍ରତି ମୁହୂର୍ତ୍ତରେ ଆପୋଲୋର ଗତିବିଧି ଉପରେ ଦୃଷ୍ଟି ରଖିଥିଲେ। ଆପୋଲୋ ମିଶନରେ ନାସା ସହ ୪ ଲକ୍ଷରୁ ଅଧିକ ଲୋକ ପ୍ରତ୍ୟକ୍ଷ ଓ ପରୋକ୍ଷ ଭାବେ ଜଡ଼ିତ ଥିଲେ। ଵିଶ୍ୱର ଅନେକ ମହାକାଶ ସଂସ୍ଥା, ଏପରିକି ଇସ୍ରୋ ଏଵଂ ଆମେରିକାର ପ୍ରତିଦ୍ୱନ୍ଦ୍ୱୀ ରୁଷିଆ ମଧ୍ୟ ଆପୋଲୋ ମିଶନକୁ ସତ୍ୟ ବୋଲି କରିଛନ୍ତି। ଆମେରିକା, ଵିଶ୍ୱର ଲକ୍ଷ ଲକ୍ଷ ଵୈଜ୍ଞାନିକ, ମହାକାଶ ସଂସ୍ଥା ଓ ଵୈଜ୍ଞାନିକ ବୁଦ୍ଧି ବୈଜ୍ଞାନିକଙ୍କ ଆଖିରେ ଧୂଳି ପକାଇ ଆପୋଲୋ ଅଭିଯାନକୁ ହଲିଉଡ୍ ଷ୍ଟୁଡିଓରେ ସୁଟିଂ କରିଦେଲା ଆଉ ଧରା ପଡ଼ିଲା ନାହିଁ ? ଲକ୍ଷ ଲକ୍ଷ ଲୋକ, ସହସ୍ରାଧିକ ଵୈଜ୍ଞାନିକ ତଥା ମହାକାଶ ଅଭିଯାନରେ ପ୍ରତିଦ୍ବନ୍ଦିତା କରୁଥିଵା ଋଷିଆର ମୁହଁ ବନ୍ଦ କରିଵାକୁ ଟଙ୍କା ଓ ଧମକ ଆଦି ଦେଇ ଯଦି ଆମେରିକା ସେସମୟରେ ଚେଷ୍ଟା ବି କରିଥାନ୍ତା ଧରା ପଡ଼ି ନଥାନ୍ତା ? କ'ଣ ଆମ ଦେଶର ଇସ୍ରୋ ବି ନାସା ପାଖରେ ବିକ୍ରି ହୋଇ ଯାଇଥିଲା ? 

ଵିଶ୍ୱାସ କରନ୍ତୁ,ଯଦି ଆମେରିକା ସେସମୟରେ ଏତେ ବଡ଼ ଧରଣର ମିଥ୍ୟା ଷଡ଼ଯନ୍ତ୍ର କରିଥାଆନ୍ତା ତାହେଲେ ଆର୍ଥିକ ଦେଵାଳିଆ ହେଵା ସହିତ ଋଷ ଦ୍ଵାରା ଵିଶ୍ଵଦରବାରରେ ଧରା ମଧ୍ୟ ପଡ଼ିଥାଆନ୍ତା । ତେଣୁ ସେତେବେଳେ ମିଛ ଚନ୍ଦ୍ର ଅଭିଯାନ ଭିଆଇଵା ଅପେକ୍ଷା ଆମେରିକା ପାଇଁ ଚନ୍ଦ୍ରପୃଷ୍ଠରେ ଵାସ୍ତଵ ଅଵତରଣ କରିଵା ଅଧିକ ସହଜ ଓ ଵ୍ୟୟସାପେକ୍ଷ ଥିଲା । 

ଆମେରିକାର ୧୯୬୯ ଚନ୍ଦ୍ର ଅଭିଯାନ ସମ୍ବନ୍ଧରେ ଅନେକେ ଅନେକ କନ୍ସିପିଏରନ୍ସି ଥିଓରୀ ଗଢ଼ିଛନ୍ତି ଏଵଂ ଲୋକଙ୍କୁ ଦ୍ବନ୍ଦ୍ବରେ ପକାଇ ଭୁଆଁ ବୁଲାଉଛନ୍ତି କିନ୍ତୁ ସମସ୍ତ ଵୈଜ୍ଞାନିକ ତଥ୍ୟ ସ୍ପଷ୍ଟ କରେ ଯେ ଉକ୍ତ ମହାକାଶ ଅଭିଯାନ ପ୍ରକୃତରେ ହୋଇଥିଲା ।