ଵୟେଜର୍ ଗୋଲ୍ଡେନ ରେକର୍ଡ ଏଵଂ ବ୍ଲାଇଣ୍ଡ ଉଇଲି ଜନସନଙ୍କ ମାନଵତାର ଅମର ସଙ୍ଗୀତ

1977 ମସିହାରେ ନାସାଦ୍ୱାରା ପ୍ରକ୍ଷେପିତ ଵୟେଜର-1 ଏଵଂ ଵୟେଜର-2 ମହାକାଶ ଯାନ ମହାକାଶ ଅନୁସନ୍ଧାନରେ ଏକ ନୂଆ ଅଧ୍ୟାୟ ଲେଖିଵା ସହିତ ଏତଦ୍ଵାରା ମାନଵତାର କାହାଣୀକୁ ବ୍ରହ୍ମାଣ୍ଡର ଅସୀମ ଵିସ୍ତାର ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ପହଞ୍ଚାଇଵାର ଏକ ଅନନ୍ୟ ପ୍ରୟାସ ମଧ୍ୟ କରାଯାଇଥିଲା। ଏହି ଯାନଦ୍ଵୟରେ ସଂଲଗ୍ନ "ଵୟେଜର ଗୋଲ୍ଡେନ ରେକର୍ଡ" ଏକ ସୁନା ଯଡ଼ିତ ତମ୍ବା ଡିସ୍କ ଅଟେ ।‌ ଏଥିରେ ମାନଵ ସଭ୍ୟତାର ସନ୍ଦେଶକୁ କୌଣସି ସମ୍ଭାଵ୍ୟ ଵାହ୍ୟ-ଗ୍ରହୀୟ ସଭ୍ୟତା ପାଇଁ ସଂରକ୍ଷିତ କରାଯାଇଥିଲା। ଵୟେଜର ଗୋଲ୍ଡେନ ରେକର୍ଡରେ 115ଟି ଫଟୋ, ପୃଥିଵୀର ଶବ୍ଦ, 55ଟି ଭାଷାରେ ଅଭିଵାଦନ ଏଵଂ 27ଟି ସଂଗୀତ ରଚନା ରହିଛି। ଏଥିରେ ଥିଵା ରଚନାଗୁଡ଼ିକ ମଧ୍ୟରୁ ଗୋଟିଏ ହେଉଛି "Dark Was The Night, Cold Was The Ground", ଯାହା ଆମେରିକୀୟ ବ୍ଲୁଜ୍ ସଙ୍ଗୀତକାର ବ୍ଲାଇଣ୍ଡ୍ ୱିଲି ଜନସନ୍‌ଙ୍କ ଦ୍ୱାରା ରଚିତ। ଏହି ଗୀତଟିରେ ଗିଟାରର ମନ୍ଥର ସୁର ଏଵଂ ଗୁଣୁଗୁଣୁ ଧ୍ଵନି ଅଛି । ଏ ସଂଗୀତରେ ଯେଉଁ ଗଭୀର ଭାଵ ରହିଛି ତାହା ମାନଵତାର ଗଭୀର ଭାଵନା—ଵେଦନା,ଵିଵିକ୍ତତା ଏଵଂ ଆଶା—ର ପ୍ରତୀକ ହୋଇପାରିଛି। 

ଵୟେଜର ଗୋଲ୍ଡେନ ରେକର୍ଡର ଧାରଣା ନାସାର ଵୈଜ୍ଞାନିକ ଓ ଖଗୋଳଵିତ୍‌ମାନଙ୍କର ଏକ ଦଳର ଥିଲା, ଯାହାର ନେତୃତ୍ୱ ନେଇଥିଲେ କାର୍ଲ୍ ସାଗାନ। ସାଗାନ ସେତେବେଳେ ଖଗୋଳ ଵିଜ୍ଞାନ ଓ ଵୈଜ୍ଞାନିକ ମହଲରେ ଜଣେ ପ୍ରଖ୍ୟାତ ଵ୍ୟକ୍ତିତ୍ୱ ଥିଲେ ଏଵଂ ଏହି ପ୍ରକଳ୍ପକୁ ମାନଵତାର ଏକ ସମୟ କ୍ୟାପସୁଲ୍ ଭାବେ ଦେଖୁଥିଲେ। ସେ ଏ ଵିଷୟରେ କହିଥିଲେ,"The Voyager record is a message in a bottle, cast into the cosmic ocean, a gesture of hope that someone, somewhere, might find it and understand who we were."

(ଵୟେଜର ରେକର୍ଡ ଏକ ବୋତଲରେ ବନ୍ଦ ସନ୍ଦେଶ ପରି ଯାହା ବ୍ରହ୍ମାଣ୍ଡୀୟ ସାଗରରେ ନିକ୍ଷେପ କରାଯାଇଛି । ଏହା ଏମିତି ଏକ ଆଶାର ଇଙ୍ଗିତ ଯଦି କେହି କେଉଁଠି ଏହାକୁ ପାଇଯାଏ ତେବେ ଆମେ କିଏ ଥିଲୁ ତାହା ସେ ବୁଝିପାରିଵ ।)

ଏହି ରେକର୍ଡରେ ସଙ୍ଗୀତ ଚୟନ ଏକ ଜଟିଳ ପ୍ରକ୍ରିୟା ଥିଲା। ଵିଜ୍ଞାନ ଲେଖକ ଏଵଂ ଏହି ପ୍ରକଳ୍ପର ଜଣେ ପ୍ରମୁଖ ସଦସ୍ୟ "ଟିମୋଥି ଫେରିସ", ସଙ୍ଗୀତ ଚୟନରେ ଗୁରୁତ୍ୱପୂର୍ଣ୍ଣ ଭୂମିକା ଗ୍ରହଣ କରିଥିଲେ। ଫେରିସ ଏପରି ରଚନା ଚୟନ କରିଥିଲେ ଯାହା ମାନଵ ସଂସ୍କୃତିର ଵିଵିଧତାକୁ ପ୍ରତିଫଳିତ କରୁଥିଲା ପୁଣି ମାନଵୀୟ ଭାଵନାର ଗଭୀରତାକୁ ମଧ୍ୟ ପ୍ରକାଶ କରୁଥିଲା। "Dark Was The Night, Cold Was The Ground" ର ଚୟନ ଏହି ଦୃଷ୍ଟିକୋଣର ଏକ ଉତ୍କୃଷ୍ଟ ଉଦାହରଣ।

ତେବେ ପ୍ରୋକ୍ତ ସଂଗୀତ "Dark Was The Night, Cold Was The Groundର ସଂଗୀତକାର ବ୍ଲାଇଣ୍ଡ ୱିଲି ଜନସନ କିଏ କ'ଣ ତାଙ୍କର କାହାଣୀ ଏଵଂ କାହିଁକି ସମସ୍ତେ ତାହା ଜାଣିଵା ଉଚିତ ? 

ୱିଲି ଜନସନ (1897-1945) ଜଣେ ଆମେରିକୀୟ ବ୍ଲୁଜ୍ ଓ ଗସ୍ପେଲ ସଙ୍ଗୀତକାର ଥିଲେ। ଟେକ୍ସାସ୍‌ର ଏକ ଛୋଟ ସହରରେ ଜନ୍ମ ହୋଇଥିଵା ୱିଲିଙ୍କ ଜୀଵନ ଦୁଃଖ ଓ ସଂଘର୍ଷରେ ପରିପୂର୍ଣ୍ଣ ଥିଲା। କଥିତ ହୁଏ ୱିଲିଙ୍କୁ ସାତ ଵର୍ଷ ଵୟସ ହୋଇଥିଲାବେଳେ ତାଙ୍କ ସାବତ ମା’ ତାଙ୍କ ମୁହଁକୁ ଏକ କାଷ୍ଟିକ୍ ରାସାୟନିକ ଫୋପାଡ଼ି ଦେଇଥିଲେ, ଯାହାଦ୍ୱାରା ତାଙ୍କ ଦୃଷ୍ଟି ଶକ୍ତି ସବୁଦିନ ପାଇଁ ଚାଲିଯାଇଥିଲା। ଏହି କାହାଣୀର ଐତିହାସିକ ପୁଷ୍ଟି ହୋଇନଥିଲେ ମଧ୍ୟ ଏହା ନିଶ୍ଚିତ ଯେ ୱିଲି ଜନ୍ମରୁ କିମ୍ବା ଶିଶୁଅଵସ୍ଥାରେ ହିଁ ଦୃଷ୍ଟିହୀନ ହୋଇଯାଇଥିଲେ। ୱିଲିଙ୍କ ଜୀଵନ ଦାରିଦ୍ର୍ୟ ଏଵଂ ଵୈଷମ୍ୟରେ କଟିଥିଲା। ସେ ରାସ୍ତାରେ ଗୀତ ଗାଉଥିଲେ ଏଵଂ ତାଙ୍କ ଆୟର ମୁଖ୍ୟ ଉତ୍ସ ଥିଲା ଲୋକଙ୍କ ଦ୍ଵାରା ପ୍ରଦତ୍ତ ଛୋଟ-ମୋଟ ଦାନ। ୱିଲି ଜନସନ୍‌ଙ୍କ ଵିଵାହ ଏଞ୍ଜେଲାଇନ ଜନସନଙ୍କ ସହିତ ହୋଇଥିଲା ଏଵଂ ସେ ତାଙ୍କ ଗାୟନ ଓ ପ୍ରଦର୍ଶନରେ ସହଯୋଗୀ ଥିଲେ। 1945 ମସିହାରେ ୱିଲିଙ୍କ ଘରେ ନିଆଁ ଲାଗିଵା ପରେ ତାଙ୍କ ପାଖରେ କୌଣସି ଆଶ୍ରୟ ବାକି ନଥିଲା। ଓଦା ମେଜିଆ ଉପରେ ଖବରକାଗଜ ବିଛାଇ ଶୋଇଵା ହେତୁ ତାଙ୍କୁ ନିମୋନିଆ ହୋଇଥିଲା। ଜଣେ ଅଶ୍ୱେତ ଵ୍ୟକ୍ତି ହୋଇଥିଵାରୁ ତଥା ସେତେବେଳେ ଆମେରିକାରେ ଜାତିଗତ ଵୈଷମ୍ୟ ଉତ୍କଟ ଥିଵାରୁ ତାଙ୍କୁ କୌଣସି ହସ୍ପିଟାଲରେ ଭର୍ତ୍ତି କରାଯାଇନଥିଲା ଏଵଂ ଶେଷରେ ତାଙ୍କର ମୃତ୍ୟୁ ହୋଇଥିଲା।

ୱିଲିଙ୍କ ଜୀଵନର ଏହି ଦୁଃଖାନ୍ତ କାହାଣୀ ତାଙ୍କର ସଙ୍ଗୀତରେ ପ୍ରତିଫଳିତ ହୋଇଛି। ତାଙ୍କ ରଚନା ଵିଶେଷତଃ "Dark Was The Night, Cold Was The Ground", ମାନଵୀୟ ବେଦନା ଏଵଂ ଆଧ୍ୟାତ୍ମିକ ଗଭୀରତାର ଏକ ମର୍ମସ୍ପର୍ଶୀ ଚିତ୍ରଣ।

1927 ମସିହାରେ ରେକର୍ଡ କରାଯାଇଥିଵା ଏହି "Dark Was The Night, Cold Was The Ground ଗୀତଟି ଏକ ପାରମ୍ପରିକ ଗସ୍ପେଲ୍ ହାଇମ୍ ଉପରେ ଆଧାରିତ, ଯାହାକୁ ୱିଲି ନିଜର ଅନନ୍ୟ ଶୈଳୀରେ ଉପସ୍ଥାପନ କରିଥିଲେ। ଏଥିରେ କୌଣସି ଭାଷାର ଶବ୍ଦ ନାହିଁ କେଵଳ ତାଙ୍କ ସ୍ଲାଇଡ୍ ଗିଟାର୍‌ର ମନ୍ଥର ସୁର ଏଵଂ ଗଭୀର ଓ ଭାଵନାତ୍ମକ ଗୁଣୁଗୁଣୁ ଧ୍ଵନି ଅଛି। ଏହି ଗୀତ ମାନଵତାର ମୌଳିକ ଭାବନା—ନିଃସଙ୍ଗ ଜୀଵନ,ବେଦନା ଏଵଂ ଆଶା ଇତ୍ୟାଦି ଭାଵକୁ ପ୍ରକାଶ କରେ। ସଙ୍ଗୀତ ଇତିହାସକାର ଟେଡ୍ ଜିଓଇୟା ଏହି ଗୀତ ଵିଷୟରେ କହିଛନ୍ତି: "Blind Willie Johnson's 'Dark Was The Night' is not just a song; it’s a primal cry of the human spirit, transcending language and culture."(ବ୍ଲାଇଣ୍ଡ୍ ୱିଲି ଜନସନଙ୍କ "Dark Was The Night’ କେଵଳ ଗୋଟିଏ ଗୀତ ନୁହେଁ; ଏହା ମାନଵ ଆତ୍ମାର ଏକ ପ୍ରାଚୀନ ଆର୍ତ୍ତନାଦ, ଯାହା ଭାଷା ଓ ସଂସ୍କୃତିକୁ ଅତିକ୍ରମ କରିଯାଇଛି ।)

ଟିମୋଥି ଫେରିସ୍ ଏହି ଗୀତକୁ ଶୁଣି ତତ୍କ୍ଷଣାତ୍ ଏହାକୁ ଵୟେଜର଼ ରେକର୍ଡ଼ ପାଇଁ ଚୟନ କରିଥିଲେ। ତାଙ୍କ ମତରେ, ଏହି ଗୀତ ମାନଵତାର ସେହି ପ୍ରାଚୀନ ଇତିହାସକୁ ପ୍ରତିଫଳିତ କରେ ଯେତେବେଳେ ଆମ ପାଖରେ ଭାଷା କିମ୍ବା ସୁସଙ୍ଗଠିତ ସଭ୍ୟତା ନଥିଲା। ଏହି ଗୀତ ସେହି ସମୟକୁ ପ୍ରତିଵିମ୍ବିତ କରେ ଯେତେବେଳେ ମନୁଷ୍ୟ ଖୋଲା ଆକାଶ ତଳେ, ଥଣ୍ଡା ରାତିରେ, ନିଜର ଭାଵନାକୁ କେଵଳ ଶବ୍ଦ ଓ ଗୁଣୁଗୁଣୁ ଧ୍ଵନି ମାଧ୍ୟମରେ ପ୍ରକାଶ କରୁଥିଲା। ଫେରିସ ଲେଖିଛନ୍ତି : "In its wordless moan, I heard the sound of humanity’s loneliness in an indifferent universe, and yet, a quiet resilience that refuses to be silenced."(ଏହାର ଶବ୍ଦହୀନ ଗୁଣୁଗୁଣୁ ମଧ୍ୟରେ ମୁଁ ଏକ ଉଦାସୀନ ବ୍ରହ୍ମାଣ୍ଡରେ ମାନଵତାର ଵିଵିକ୍ତତାର ଶବ୍ଦ ଶୁଣିଲି ଏଵଂ ତଥାପି ସେଥିରେ ଏକ ଶାନ୍ତ ସ୍ଥିତିସ୍ଥାପକତା ରହିଛି ଯାହା ଚୁପ ହେଵାକୁ ମନା କରେ।)

ଵୟେଜର ଗୋଲ୍ଡେନ ରେକର୍ଡ ମଧ୍ୟରେ ଥିଵା ମୋଟ୍ 27ଟି ଗୀତ ଭିତରୁ "Dark Was The Night" ଏକମାତ୍ର ଗୀତ ଯାହା ଶବ୍ଦ ବିନା ମାନଵତାର କାହାଣୀ କହେ। ଏହି ରେକର୍ଡରେ ବାଖ୍, ବିଥୋଵେନ୍ ଓ ମୋଜାର୍ଟଙ୍କ ପରି ଶାସ୍ତ୍ରୀୟ ସଙ୍ଗୀତକାରଙ୍କ ସହିତ ଵିଶ୍ୱର ଵିଭିନ୍ନ ସଂସ୍କୃତିର ସଙ୍ଗୀତ ଭାରତର ରାଗ, ଜାପାନୀ ଶାକୁହାଚି ଏବଂ ଆଫ୍ରିକୀୟ ଢୋଲ ଇତ୍ୟାଦି ରହିଛି ତେବେ ୱିଲି ଜନସନଙ୍କ ଏହି "Dark Was The Night, Cold Was The Ground" ଗୀତଟିର ସରଳତା ଓ ଗଭୀରତା ଏହାକୁ ଏକ ଉତ୍କୃଷ୍ଟ ଚୟନ ରୂପେ ପରିଗଣିତ କରିଥାଏ । 

ତେବେ ୱିଲି ଜନସନଙ୍କ ସଙ୍ଗୀତ କେଵଳ ଭୟେଜର ରେକର୍ଡ ମାଧ୍ୟମରେ ମହାକାଶକୁ ପହଞ୍ଚି ନାହିଁ ଵରଂ ପୃଥିଵୀରେ ମଧ୍ୟ ଏହାର ପ୍ରଭାବ ଗଭୀର ରହିଛି। ତାଙ୍କ ଗୀତଗୁଡ଼ିକ ବ୍ଲୁଜ୍ ଓ ଗସ୍ପେଲ ସଙ୍ଗୀତ ପରମ୍ପରାକୁ ସମୃଦ୍ଧ କରିଛି ଏଵଂ ପରଵର୍ତ୍ତୀ ସଙ୍ଗୀତକାରମାନଙ୍କୁ, ଯେପରିକି ଏରିକ୍ କ୍ଲାପ୍ଟନ, ଲେଡ୍ ଜେପ୍ପେଲିନ, ଏଵଂ ବବ୍ ଡିଲନ୍‌ଙ୍କୁ ପ୍ରେରଣା ପ୍ରଦାନ କରିଛି। ବବ୍ ଡିଲନ୍ ତାଙ୍କର ଏକ ସାକ୍ଷାତକାରରେ ଥରେ ୱିଲି ଜନସନ୍‌ଙ୍କ ସମ୍ବନ୍ଧରେ କହିଥିଲେ: "Blind Willie’s music cuts through you like a knife. It’s raw, it’s real, and it’s eternal."*(ବ୍ଲାଇଣ୍ଡ ୱିଲିଙ୍କ ସଙ୍ଗୀତ ଛୁରୀ ପରି ଆପଣଙ୍କୁ ଚିରିଦିଏ। ଏହା ଖାଣ୍ଟି, ଏହା ଵାସ୍ତଵ, ଏଵଂ ଏହା ଶାଶ୍ୱତ।)

ଆଜି ଵୟେଜର-1 ପୃଥିଵୀଠାରୁ ପ୍ରାୟ 24 ବିଲିୟନ କିଲୋମିଟର ଦୂରରେ ଅଛି ଏଵଂ ଅନ୍ତଃତାରକୀୟ ମହାକାଶରେ ପ୍ରଵେଶ କରିସାରିଛି। ଏହା ମାନଵ ନିର୍ମିତ ପ୍ରଥମ ଯାନ ଯାହା ଆମ ସୌରମଣ୍ଡଳ ଵାହ୍ୟଭାଗର ନିକଟତର ହୋଇଅଛି । ତେବେ ଏହି ଯାନ ସହିତ ବ୍ଲାଇଣ୍ଡ ୱିଲି ଜନସନଙ୍କ ଗୀତ, ମାନଵତାର ଏକ କଣ୍ଠସ୍ୱର ରୂପେ, ବ୍ରହ୍ମାଣ୍ଡର କୌଣସି କୋଣରେ ଥିଵା ଅଜଣା ସଭ୍ୟତା ପାଖରେ ପହଞ୍ଚିଵାର ଅପେକ୍ଷାରେ ଯାତ୍ରା କରୁଛି ।