ପିଲାମାନଙ୍କ ପୁସ୍ତକରେ ଗୋଟିଏ ପ୍ରଶ୍ନ ଆସେ କଣ ଓ କ'ଣ ମଧ୍ୟରେ ପ୍ରଭେଦ ଲେଖ । ଏହି ପ୍ରଶ୍ନର ଉତ୍ତର ସରଳ ବୋଲି କେହି କେହି ଭାବି ପାରନ୍ତି କିନ୍ତୁ ଏହା ପ୍ରକୃତରେ ଏକ ଗହନ ଵିଷୟ ଅଟେ ।
ତେବେ କଣ ଓ କ'ଣ ମଧ୍ୟରେ ପାର୍ଥକ୍ୟ କିସ ?
ଆମେ ସମସ୍ତେ ଜାଣନ୍ତି କ'ଣ ଶବ୍ଦର ଅର୍ଥ କିସ ଵା କଅଣ ଏଵଂ ଇଂରାଜୀ ଭାଷାରେ ଯେମିତି what ଶବ୍ଦ ଵ୍ୟଵହାର କରାଯାଏ ଠିକ୍ ସେହିପରି ସଂସ୍କୃତ ଭାଷାରେ କିମ୍,ହିନ୍ଦୀରେ କ୍ୟା, ଗୁଜରାଟୀ କେମ୍ ତଥା ଓଡ଼ିଆ ଭାଷାରେ କ'ଣ ଶବ୍ଦ ଵ୍ୟଵହୃତ ହୁଏ।
ତେବେ 'କଣ' ଶବ୍ଦର ଅନେକ ଅର୍ଥରେ ପ୍ରୟୋଗ ରହିଛି ।
ପ୍ରଥମତଃ ଏହାର ଦେଶଜ ଓଡ଼ିଆ ଅର୍ଥ ଦୁଇଟି କୋଣ ଓ ଅନ୍ତଃପୁର ।
ଅନେକ ଅଞ୍ଚଳରେ କୋଣକୁ ସ୍ଥାନୀୟ ଲୋକେ କଣ କୁହନ୍ତି । ପ୍ରାଚୀନ ସାହିତ୍ୟରେ ବି କଣ ଶବ୍ଦଟି କୋଣ ଅର୍ଥରେ ପ୍ରୟୋଗ କରାଯାଇଛି । ଯଥା :
“ପଶ୍ଚିମ ଦିଗରେ ନଇଋତ କଣ କହି।” ( ଶ୍ରୀଗୁରୁଭକ୍ତିଗୀତା।)
ସାରଳା ମହାଭାରତରେ ମଧ୍ୟ କୋଣ ଅର୍ଥରେ କଣ ଶବ୍ଦ ପ୍ରୟୋଗ ହୋଇଥିଵା ଦେଖାଯାଏ
“ସୁକର୍ମା ନାମେ ଯୋଗ ବାଣିଜ୍ୟ ନାମେ କରଣ ରାତ୍ର ନବ ଘଡି ମାନେ ଫିଟିଲା ବିମ୍ୱର ଜଦୁଘର ଉତ୍ତର କଣ ।”
ପୂର୍ଣ୍ଣଚନ୍ଦ୍ର ଭାଷାକୋଷରେ ଏହି ଦେଶଜ କଣ ଶବ୍ଦର ଆଉ ଏକ ଦେଶଜ ଅର୍ଥ ଲେଖାଅଛି ଅନ୍ତଃପୁର ।
ତେବେ ଏଠାରେ ଯେଉଁ 'କଣ' ଶବ୍ଦ କଥା କୁହାଯାଇଛି ତାହା ଶବ୍ଦ ଦୃଷ୍ଟିରୁ ତତ୍ସମ କଣ ଶବ୍ଦ ଅଟେ ।
ଏହି ତତ୍ସମ କଣ ଶବ୍ଦଟି ବହୁ ଅର୍ଥ ବୋଧକ । ଭାଷାକୋଷରେ ତତ୍ସମ କଣ ଶବ୍ଦର ପ୍ରଥମ ଅର୍ଥ ଲେଖାଅଛି "ଵସ୍ତୁର ଅତ୍ୟଳ୍ପ ଅଂଶ; ଲବ; ବିନ୍ଦୁ" । କଵିସୂର୍ଯ୍ୟ ବଳଦେଵ ରଥ କିଶୋରୀ ନ ଚମ୍ପୂରେ ଏହି ଅର୍ଥରେ କଣ ଶବ୍ଦ ଵ୍ୟଵହାର କରି ଲେଖିଛନ୍ତି
"ନିଶା ରମଣ କର—କଳିକା କଣ ତୋର, ହୋଇଯିବ କଳ୍ପାନ୍ତ କାଳ ଖରା"
ଏତଦଵ୍ୟତୀତ କଣ ଶବ୍ଦର ଅନ୍ୟ ଅନେକ ଶାସ୍ତ୍ରୀୟ ଅର୍ଥ ମଧ୍ୟ ଭାଷାକୋଷ ଦିଆଯାଇଛି ଯଥା:
ରେଣୁ; ଗୁଣ୍ଡ,ଶସ୍ୟର କ୍ଷୁଦ୍ରାଂଶ ବା କଣୀ; ଖୁଦ,(ଅଗ୍ନି) ସ୍ଫୁଲିଙ୍ଗ,(ଜଳ) ବିନ୍ଦୁ; ଟୋପା,ଅରଣ୍ୟକୀରକ; ବଣଜୀରା,କୁମ୍ଭୀର ମକ୍ଷିକା,ଅଣୁ,ପିପ୍ପଳୀ,ମାର୍ଜିତ ରତ୍ନ ଗୋଟିଏ ପାଖ ଓ ଭଗ୍ନାଂଶ ।
କଵିସୂର୍ଯ୍ୟ ବଳଦେଵ ରଥ ତାଙ୍କ କଵିତାରେ ଭଗ୍ନାଂଶ ଅର୍ଥରେ ମଧ୍ୟ କଣ ଶବ୍ଦ ଵ୍ୟଵହାର କରିଛନ୍ତି । ଯଥା
"ପଦ ନଖ କୋଣ କଣକୁ, ରସବତୀ ମଣି ପଣକୁ, ସାଧାରଣେତର ଗୁଣକୁ ବରନି ପାରିବେ ନାହିଁ ଭଶନା। (କଵିସୂର୍ଯ୍ୟ, ସଙ୍ଗୀତ।)
କଵିସମ୍ରାଟ ଉପେନ୍ଦ୍ର ଭଞ୍ଜ ମଧ୍ୟ ଅନେକ ସ୍ଥାନରେ କଣ ଶବ୍ଦ ଵ୍ୟଵହାର କରିଛନ୍ତି। ଯଥା :
“ବନ୍ଦନ ଵାଣୀ ଆନ ନାରୀମାନଙ୍କେ ରମ୍ଭା ରତି ପରା କହି ।
ବଲ୍ଲଭି ନଖକୋଣ କଣ ଶୋଭାକୁ ଲଭିବା ଭାବନ୍ତି ସେହି ।”
(ଵୈଦେହୀଶ ଵିଳାସ)
ଓ
“ଅନଙ୍ଗ ଦଇବ ବଳ କର୍ମ ଏମନ୍ତ
ବହଇ ପ୍ରଖର ପବନ,
ଉଡଇ ଉଦକ କଣ ଜନ୍ମ କମ୍ପନ ।”
(ଅବନା ରସତରଙ୍ଗ)
ଓଡ଼ିଆ ଭାଗଵତର ଅଷ୍ଟମ ସ୍କନ୍ଦରେ ସେହିଭଳି ଭାବେ ଜଗନ୍ନାଥ ଦାସ କ'ଣ ଶବ୍ଦ ଵ୍ୟଵହାର କରି ଲେଖିଛନ୍ତି
“ଗୁରୁଵଚନ ମନେ ସ୍ମରି । ବୋଲଇ ଜଣ କଣ କରି ॥
ହେ ଵିପ୍ରଚିତ୍ତି ଵ୍ୟଗ୍ରଗତି ।
ହେ ରାହୁ କଉଣପପତି ”
ତେବେ ଆଜିକାଲି ଵିଜ୍ଞାନ ପୁସ୍ତକଗୁଡ଼ିକରେ ତତ୍ସମ କଣ ଶବ୍ଦ ରେଣୁ ଓ ଅଣୁ ଅର୍ଥରେ ଵିଶେଷ ଭାବେ ଵ୍ୟଵହୃତ ହେଉଅଛି ।
No comments:
Post a Comment