ଷଷ୍ଠୀ ତତ୍ ପୁରୁଷ ସମାସ ଅନୁସାରେ
ଗଣ ଶବ୍ଦ ସହ ଈଶ ଯୋଡି଼ହୋଇ ଗଣେଶ ଶବ୍ଦ ହେଲା ।
ଗଣ ଶବ୍ଦର ମୂଳ ଵୈଜ୍ଞାନିକ କ୍ଷୁଦ୍ରରୁପ ଗଣ୍ ଧାତୁ ଯାହାର―ଗଣିବା,ଵିଵେଚନା କରିବା,ସୁମାରି କରିବା,ମିଶାଇବା ଇତ୍ୟାଦିରେ ଵ୍ୟଵହାର କରଯାଇ ଅନ୍ୟ ଅନେକ ଶବ୍ଦ ନିଷ୍ପନ୍ନ ହୋଇଛି ।
ପୂର୍ଣ୍ଣଚନ୍ଦ୍ର ଭାଷାକୋଷରେ ଗଣ ଶବ୍ଦର ଅନେକ ଅର୍ଥ ଉଲ୍ଲେଖ କରାଯାଇଛି ତାହା ଏଠାରେ ପ୍ରଦାନ କରାଗଲା ―
୧→ସମୂହ
୨→ପଞ୍ଝା;ଦଳ;ପଲ
୩→ପାଟକ; ଜାତି
୪→ଏକଜାତୀୟ ବହୁସଂଖ୍ୟକ ଜୀବ(Flock)
୫→ଶ୍ରେଣୀ
୬→ଚତୁରଙ୍ଗ ସେନାବିଶେଷ
(୨୭ ହସ୍ତୀ,୨୭–ରଥ, ୮୧-ଅଶ୍ୱ,୧୩୫-ପଦାଦିକ[ସୈନିକ] ସମ୍ୱଳିତ ସେନା)
୭→ସ୍ୱପକ୍ଷ; ସ୍ୱଜାତୀୟ ବହୁଲୋକ
୮→ଅନୂଚରଙ୍କ ଦଳ
୯→ଗଣନା
୧୦→(ଗଣିତ) ସଂଖ୍ୟା
୧୧→ଦେବତା ଓ ରାଜାଦିଙ୍କ ଅନୁଚରବର୍ଗ
୧୨→ପ୍ରମଥଗଣ; ଶିବଙ୍କ ଅନୁଚର ସେନାଦଳ;
[ଦ୍ରଷ୍ଟବ୍ୟ —ଏମାନଙ୍କ ସେନାପତି ଗଣେଶ]
୧୩→ସଂସ୍କୃତ ଧାତୁମାନଙ୍କର ଭିନ୍ନ ଭିନ୍ନ ଶ୍ରେଣୀ ବା ପୁଞ୍ଜ(ଵ୍ୟାକରଣ)
(ଯଥା—ଭ୍ୱାଦିଗଣ, ଅଦାଦି ଓ ତାନାଦି)
[ଦ୍ରଷ୍ଟବ୍ୟ —ସଂସ୍କୃତ ଧାତୁମାନଙ୍କର ଆଦର୍ଶ ଧାତୁ ନାମରେ ଗଣମାନଙ୍କର ନାମକରଣ ହୁଏ]
୧୪→ଏକ ଉଦ୍ଦେଶ୍ୟରେ ଗଠିତ ଦଳ, ସମାଜ ବା ସଭା
୧୫→କମ୍ପାନୀ; ସଂଘ
୧୬→ପ୍ରଥମ ସମ ବା ତାଳଠାରୁ କୌଣସି ରାଗର ମିଶ୍ରଣକୁ ପୃଥକ୍ କରିବା ତିନଟି ସ୍ୱରର ସମଷ୍ଟି(ସଙ୍ଗୀତ)
୧୭→ଦେବ, ମନୁଷ୍ୟ ଓ ଅସୁର ଏହିପରି ୩ ଶ୍ରେଣୀରେ ବିଭକ୍ତ ହୋଇଥିବା ନକ୍ଷତ୍ରମାନଙ୍କର ଶ୍ରେଣୀ
୧୮→ଗଣେଶ
୧୯→ଶ୍ଳୋକର ପାଦ
ସେହିପରି
“ଈଶ”[ଈଶ୍ ଧାତୁ(ଆଧିପତ୍ୟ କରିବା)] ଵିଶେଷ୍ୟ ଶବ୍ଦର ଅର୍ଥ―
→ପତି;ସ୍ଵାମୀ
→ପ୍ରଭୁ
→ଈଶ୍ଵର
→ଶିବ
→ରାଜା
→ନିୟନ୍ତା
→ରକ୍ଷକ
“ଈଶ” ଶବ୍ଦ ର ଵିଶେଷଣ ଅର୍ଥ―
→ଶ୍ରେଷ୍ଠ
→ସମର୍ଥ
ତାହେଲେ ସଂପୂର୍ଣ୍ଣ ଗଣେଶ ଶବ୍ଦଟିକୁ
ଉପର ଵର୍ଣ୍ଣିତ ଅର୍ଥ ଆଧାରରେ ଵ୍ୟାଖ୍ୟା କଲେ
କେମିତି କେମିତି ଅର୍ଥ ମିଳିବ ......!
→ମାନବ ଜାତି,ସମୂହ,ଦଳଙ୍କର ଯେ ରକ୍ଷକ,ପ୍ରଭୂ ଇଶ୍ଵର ଓ ରକ୍ଷକ
→ଶିବଙ୍କର ଅନୁଚର ସେନାଦଳ ପ୍ରମଥଗଣଙ୍କର ଯେ ପ୍ରଭୂ ପ୍ରଭୂ,ସ୍ଵାମୀ,ରାଜା ଓ ନିୟନ୍ତା
→ଯେ ଶିବଙ୍କ ପରି ଶିବଙ୍କର ଉତ୍ତରାଧିକାରୀ ଶକ୍ତି ପ୍ରାପ୍ତ ଦେବ ସେ ହିଁ ଗଣନାଥ ଗଣେଶ ଅଟନ୍ତି
No comments:
Post a Comment