Monday, June 24, 2019

ଢେଙ୍କାନାଳର ଶବ୍ଦ ୨

✓କଇଁଚ/କଞ୍ଛିଅ—କଇଁଛ
✓କାବୁତ—କପୋତ
✓କର—କଡ଼, ପାର୍ଶ୍ଵ (ଏକରେ,ସେକରେ)
✓କକଇ/ଅକଇ—ତୋରାଣୀ
✓କକଉ—ମୁଣ୍ଡ,
✓କକରାଏ—ଭଉଣୀ
✓କଙ୍କ—ବେକ
✓କଙ୍ଗି—ପାନିଆ(ତୁ—କଙ୍ଗା;ସୁ,କଙ୍ଗେଇ—ଅ)
✓କଚୁରି—କଚୁଡି଼,ମଇଦା
✓କଟୁକ—ଲାଭ
✓କଢି଼—କଢ଼,କୋଠା ଛାତତଳେ ଵ୍ଯଵହୃତ କାଠ,ହିଡ଼କାନ୍ଥରେ ଲାଗିରହିଥିବା ମାଟି
✓କଣ୍ଡୁଆ—ଦୁଷ୍ଟ
✓କତୁରୀ—କାଟିଵା ଯନ୍ତ୍ର;କଇଁଚି
✓କଦମା—ଚୁଡା଼ଘଷା; ଚୁଡ଼ାରେ ତିଆରି ଖାଦ୍ଯ ଵିଶେଷ
✓କବାଟକଣିଆ—ଅସରପା
(ଢେଙ୍କାନାଳର କାମାକ୍ଷାନଗର ଅଞ୍ଚଳରେ ଏକ ଧଳାରଙ୍ଗର ବହୁ ଲମ୍ଵ ପଦ ଵିଶିଷ୍ଟ ବିଷାକ୍ତ ଜୀଵ ଯିଏ ଚାଲିଗଲେ ଘାଆ ହେଇଯାଏ ତାକୁ ଅସରପା ବୋଲାଯାଏ ସେଥିପାଇଁ cockroachକୁ ଏଠାକାର ଲୋକେ ପେରପେରିଆ ଓ କବାଟକଣିଆ କହିଥାନ୍ତି !)
✓କରକ—ଡାଳିମ୍ଵ
✓କରକଚା—ବାଲିଗରଡା଼
✓କରଚୁଲ୍ଲି—ଅଣକ;ଷଢେ଼ଇ ଡଙ୍କି
✓କରଣି—ରାଜମିସ୍ତ୍ରୀଙ୍କ ସିମେଣ୍ଟ ଚୁନ ଲଗେଇଵା ପାନପତ୍ରାକାର ଯନ୍ତ୍ର ଵିଶେଷ
✓କରତ—କାଠ କାଟିଵା ଯନ୍ତ୍ର ଵିଶେଷ(ମୟୁରଭଞ୍ଜରେ କରାତ୍ କୁହନ୍ତି)
✓କଳେଇଙ୍ଗ—ମୂଷା
✓କଲେଇ ପୋକ—ଝଡି଼ପୋକ
                    (ବା—କାଲେଇ)
✓କାଏ—ଆମ୍ଵ(କୁଇରେ ଏହାର ଅର୍ଥ ଫଳ)
✓କାଣ୍ଟି—ମଇଳା ତେଲ(ଢେଙ୍କାନାଳରେ ଶଗଡ଼ ଚକାରେ ଦିଆଯିଵା ତେଲକୁ କାଣ୍ଟି କୁହନ୍ତି ଏଵଂ ଏହି କାଣ୍ଟି ତେଲର ମଇଳା ଅଂଶକୁ କୁହାଯାଉଥିଲା । ଦେଓଗଡ଼ରେ ମଇଳା ତେଲକୁ କାଟି ଓ ଗଡ଼ଜାତରେ କାଏଟ୍ କୁହାଯାଏ ।)
✓କାଡା଼ଏ—ବୁଢୀ଼
✓କାଢି଼ଆ—ଦୋକାନରୁ ବାକିରେ ସଉଦା ନେଵା
✓କାନ୍ତାରି—ଏକ ଜାତୀୟ ଆଖୁ
✓କାନ୍ଧିଆ—ଜମ୍ଭୁରା,କାଫେର୍ ଲେମନ୍
✓କାବୁତ—କାପ୍ତା(କ),କାବ୍’ତା(ନଵ,କୋ)
            —କପୋତ
✓କାମଙ୍ଗା—କରମଙ୍ଗା(‘ର’ ଅଵର୍ଗ୍ଯ ଵର୍ଣ୍ଣ ଲୋପ)
✓କାଲୁଆ—ବରଫ କିମ୍ଵା ଇଂଜେକସନ ଦ୍ଵାରା  ଶରୀର ସମ୍ବେଦନଶୂନ୍ୟ ହୋଇଯିଵା ।

✓କାଳଏ—ପାଣିକଖାରୁ
✓କାଳାଏ—କଙ୍କଡା଼
✓କାଳେସିଂ—ବାଡ଼
✓କିଁତି—କିନ୍ତି,କିମିତି,କେମିତି
✓କିରା—କ’ଣ
✓କିଲିବିଲି—କଲବଲ
✓କିଲୁଙ୍ଗ
✓କୀକୀ—ଜେଜେ ବାପା(ଜେଈ,ଜେଜୀ—ଜେଜେ ମାଆ)
✓କୁଞ୍ଚି—ସ୍ତ୍ରୀମାନେ ଲୁଗା ପିନ୍ଧାସମୟରେ କୁଞ୍ଚି ମାରନ୍ତି । ଶାଢ଼ୀର ଶେଷ ଅଂଶକୁ ପରସ୍ତ ପରସ୍ତ କୁଞ୍ଚ କରି ନାଭି ନିକଟରେ ଖୋସାଯାଏ ଏହାକୁ କୁଞ୍ଚି କୁହାଯାଏ ।
✓କୁଟ୍’କୁଟା—ଟିକିଟିକି(କଟକରେ କୁଟୁକୁଟା)
✓କୁଢ଼—କାନ୍ଥ
✓କୁର୍ହିଆ—(କୁଡି଼ଆ)ଛୋଟ ପିଲାଙ୍କ ଦ୍ଵାରା ଵୃକ୍ଷ ଶାଖା ଓ ତାଳବରଡା଼ ପତ୍ରାଦିରେ ପ୍ରସ୍ତୁତ ଛୋଟ ଛୋଟ ଘର । କିଶୋର ବୟସ୍କ ପିଲାଏ ଏଭଳି ଘର କରି ଖେଳନ୍ତି । 
✓କୁଥୁଲା—ମୋଟା(ଦେଓଗଡ଼ରେ କୁଥଲ୍ ର ଅର୍ଥ ବସିଖିଆ)
✓କୁନ୍’ମୁନିଆ—କୌତୁକିଆ
                         (କଟକ—କୁନୁମୁନିଆ)
✓କୁମ୍ପା—ଟଙ୍କା ସାଇତି ରଖିଵା କ୍ଷୁଦ୍ର କଣା ବିଶିଷ୍ଟ ମାଟି କିମ୍ଵା କାଷ୍ଠ ନିର୍ମିତ ପାତ୍ର

(କ୍ରମଶଃ...)

No comments:

Post a Comment

ଓଡ଼ିଆ ସାହିତ୍ୟରେ ରାଣ୍ଡ ଓ ରାଣ୍ଡୀ ଶବ୍ଦର ଵ୍ୟଵହାର ଓ ଏହାର ଵ୍ୟୁତ୍ପତ୍ତି ଇତିହାସ

କନ୍ୟାସୁନା ଗଳ୍ପରେ ଫକୀର ମୋହନ ସେନାପତି ରାଣ୍ଡ ଶବ୍ଦକୁ ଵିଧଵା ଅର୍ଥରେ ଦୁଇଥର ପ୍ରୟୋଗ କରି ଲେଖିଛନ୍ତି... “ମିଶ୍ରେ କହିଲେ, "ସେ କଥା ଏ କଥା ଢେର ତଫାତ୍ । ସେ ...