ଢେଙ୍କାନାଳର ଶବ୍ଦ

ଓଡ଼ିଆ ଭାଷା ପ୍ରତିଷ୍ଠାନ ପକ୍ଷରୁ ପ୍ରକାଶିତ କଥିତ ଓଡ଼ିଆ ଶବ୍ଦକୋଷରେ ନିମ୍ନଲିଖିତ ଢେଙ୍କାନାନିଆ ଶବ୍ଦଗୁଡ଼ିକୁ ସଂଗ୍ରହ କରିଛନ୍ତି ଶ୍ରୀ ମନୋରଞ୍ଜନ ନନ୍ଦ । ଢେଙ୍କାନାଳରେ ଅନେକ ଜନଜାତୀୟ ଲୋକ ବି ବସଵାସ କରନ୍ତି ଵିଶେଷତଃ ଶବରମାନଙ୍କର ଏହା ହେଉଛି ପ୍ରାଚୀନ ରାଜ୍ୟ । କୁହାଯାଏ ଏକଦା ଢେଙ୍କୁ ନାମକ ଶବର ଥିଲେ ଏହି ରାଜ୍ୟର ଶାସକ ଯାହାଙ୍କ ନାମାନୁସାରେ ଏହି ରାଜ୍ୟର ନାମ ଢେଙ୍କାନାଳ ହୋଇଅଛି । ଢେଙ୍କାନାଳକୁ ମଲ୍ହାର ଦେଶ ବି କୁହାଯାଏ । ଏକଦା ଏହା ମଲ୍ହାରମାନଙ୍କ ଶାସନାଧୀନ ଥିଲା । ଢେଙ୍କାନାଳକୁ ଏକସମୟରେ ଭୀମନଗରୀ ଦଣ୍ଡପାଟ ବି କୁହାଯାଉଥିଲା । ଏଠାକାର କଳତୁଆ ଚଷା ଓ ନୁହୁରା ଆଦି ଜନଜାତିମାନଙ୍କ କଥିତ ଓଡ଼ିଆ ଶୈଳୀରେ ଅନେକ ନିଆରା ଦେଶଜ ଶବ୍ଦ ଆଜି ବି ଚଳୁଅଛି । ନିମ୍ନରେ ସେଇଭଳି କିଛି ଢେଙ୍କାନାଳିଆ ଶବ୍ଦର ଉଲ୍ଲେଖ କରାଗଲା ।

✓ଅକଇ—ତୋରାଣୀ
✓ଅକାୟ—ଶରୀରହୀନ,ପତଳା ଶରୀର
✓ଅକାର—ବାନ୍ତି
✓ଅଗିର—ଅଗ୍ନି(ଅଗିର—ଘାଣ୍ଟିହେଵା; ରାୟଗଡ଼ା)
✓ଅଝିଟ—ଏକଜିଦିଆ
✓ଅଟକଳ—ଅନୁମାନ
✓ଅଠାଳ—ମାଂସ
✓ଅଡ଼ି—ଯିଦ୍ କରିଵା
✓ଅଣ୍ଡିରୀ—ଅଣ୍ଡିରାଚଣ୍ଡୀ;ଉଗ୍ରସ୍ଵଭଵା ସ୍ତ୍ରୀ
✓ଅତଥ୍ଯ—ମିଛ
✓ଅଥୟ—ଅସ୍ଥିର, ଚଞ୍ଚଳ
✓ଅଦମ୍ଭ—ଦୁର୍ଵଳ
✓ଅଦରଛିଆ—ଅମଙ୍ଗୁଳିଆ
✓ଅନିଷା—ଦେଖିଵା, ଅପେକ୍ଷା
✓ଅବଦ—ପଦ୍ମ
✓ଅବାଢୁଆ—ଅଭିଆଡି଼
✓ଅଭିଯାତନା—ପ୍ରାଥନା(ଅଭିଯାଚନା)
✓ଅମ—ଆଖି
✓ଅମୁଦା—ଖୋଲା
✓ଅୟଜିନା—ଦେଖିଵା
✓ଅରେକ—ନଡି଼ଆ ଷଢେ଼ଇ
✓ଅଲା—ପତ୍ର(ରାୟଗଡ଼ାରେ ମଧ୍ୟ ଚଳେ)
✓ଅଲୋଉ—ପତ୍ର
✓ଅଳେଇ—ବଳଦ,ଵିଵାଦ(ଭଦ୍ରକରେ ଅଳେଇ କାଟିଵା=ବଳପୂର୍ଵକ କାଟିନେଵା)
✓ଅଷ୍ଟି—ଆମ୍ଵ ଟାକୁଆ
✓ଅସନ—ସାହାଜ ଗଛ
✓ଅସର—ଵିଶ୍ରାମ(ଅଵସର>ଅସର;ଅଵର୍ଗ୍ଯ ‘ଵ’ ଲୋପ)
✓ଅହେତୁକ—ଅକାରଣ
✓ଅହ୍ନୁଣିଆ—ଦେଵତାଙ୍କ ଭୋଗ ହେତୁ ଥିଵା ଖାଦ୍ଯଵସ୍ତୁ(ପୁରୀରେ ମଧ୍ୟ ଚଳେ)
✓ଆଆଁଳା/ଆଁଳା—ମାଂସ
✓ଆଇଁଜା—ନିଜର
✓ଆଉତା/ଆଭତା—ଆରପଟ
✓ଆଉଁ—ତୁ,ଅଟୁ
✓ଆକଉ—ପାଉଁଶ
✓ଆକାୟ—ଚିତା
✓ଆଜିକା—ଦେଢ଼ଶାଶୁ( ଆର୍ଯ୍ୟି+ଇକା ?)
✓ଆଞ୍ଚେଇଵା—ଧୋଇଵା,ଆଚମନ
✓ଆଡ଼ଵାୟା—ପାଗଳ
✓ଆଣୁ—ମାଙ୍କଡ଼
✓ଆବାଦୀ—ଚାଷୋପଯୋଗୀ ଭୂମି
✓ଅମିଖା(କ୍ଷା)—ଛେନା
✓ଆରସି—ଦର୍ପଣ
✓ଆଲୁଠୁ—ଘର
✓ଆଁଶ—ଦାଢ଼,ଧାର
✓ଇଚଡ଼—କସି ପଣସ
✓ଇଜି/ଇଜିଙ୍ଗ—ଗୋଡ଼
✓ଇଟ—ଚିଙ୍ଗୁଡି଼ ଓ କଙ୍କଡ଼ାର ନାଲିଆ ମାଂସ
✓ଇଡି଼ଵା—ଢାଳି ଦେଵା
✓ଇଣିବୁ—ଶଳା
✓ଇତ—ପାପୁଲି
✓ଇତାଉଁ—ଗୋଵର
✓ଇତୁଜ(ଯ)—ପେଟ
✓ଇର—ପ୍ରସଵକାଳରେ ପଡୁଥିଵା ଗାଈ      ମଇଁଷୀଙ୍କ ଫୁଲ
✓ଈକା—ପ୍ରଭୂ
✓ଈରଣ—ଵାୟୁ
✓ଉଗୁଡା଼ଇଵା—ମୁହଁ ତଳକୁ କରି ରଖିଵା
✓ଉଘାଡ଼—ସଙ୍ଘା(ଢେ-ସଂଗା),ମଞ୍ଚା,ଭାଡି଼
✓ଉଠାଣ—ଦୋକାନ ସଉଦା କରିଵା
✓ଉଠିଆ—ମାଗଣା ଭୋଜନ
✓ଉଡୁ଼ମ୍ଵର—(ଉଦୁମ୍ଵର) ଡିମ୍ବିରି ଫଳ
✓ଉତାଉଁ/ଉତାନ—କୁଲା
✓ଉତିଆଣୀ—କ୍ଷୀର ଖିଆ ଛୁଆ
✓ଉଦ୍ଖଳ/ଉଦୁଖଳ—ଖଳ,ହେମଦସ୍ତା
✓ଏଗେ—ଶିଳ
✓ଏଜଙ୍—ତେଲ
✓ଏଢ଼ଣଷଷ୍ଠୀ—କୁମ୍ଭାର ମାନଙ୍କର ଏକପର୍ଵ
✓ଏତୋ—ପଥର
✓ଏଲାଙ୍ଗ/ଏଲାଂ—ଜିଭ
✓ଓକଟା—ବସିଵା
✓ଓକର—ଦୋଷ
✓ଓଡ଼ଶି—ହଳଦୀ(ଏକ ଜାତୀୟ ଫିକା ହଳଦୀ ଗଛ)
✓ଓରଦା—ଚାଷ ହୋଇଥିଵା କାଦୁଅ ଜମି
✓ଓରିଆ—ସରୁ ଅରୁଆ ଚାଉଳ
✓ଓଲ ଭୋଗ—ହଇଜା(ଓଲାଉଠା—ପୁରୀ)
✓ଓଲମା—ଓଲୁ

(କ୍ରମଶଃ ପରଵର୍ତ୍ତୀ ପର୍ଯ୍ୟାୟରେ ଧାରାଵାହିକ ଭାଵେ ପ୍ରକାଶିତ ହେଵ । ଆପଣଙ୍କ ଅଞ୍ଚଳରେ ପ୍ରୋକ୍ତ ଶବ୍ଦଗୁଡ଼ିକ ଚଳୁଥିଲେ ଜଣାଇଵାକୁ ଅନୁରୋଧ ରହିଲା)