ମୁନିଆଁ ପକ୍ଷୀ

ଭାରତରେ ମୁନିଆଁ ଜାତୀୟ ପକ୍ଷୀ ପ୍ରଜାତି ବୋଧହୁଏ ସବୁଠାରୁ ସୁନ୍ଦର ପକ୍ଷୀ ପ୍ରଜାତି। 

ରାଧାନାଥ ରାୟ ତାଙ୍କ ‘ଯଯାତି କେଶରୀ’ କାଵ୍ଯରେ ମୁନିଆଁ ଶବ୍ଦଟି ଵ୍ଯଵହାର କରି ଲେଖିଛନ୍ତି 

“ସାରୀ, ଶୁଆ, ଶ୍ଯାମା, ତୁତି, ଚଷାପୁଅ, ଦୟାଳୁ ପୁଣି ମନିଆ।”

ମୁନିଆଁ ଜାତୀୟ ପକ୍ଷୀମାନେ ଦେଖିଵାକୁ ବାୟା ଚଢ଼େଇ ପରି ଏଵଂ ଏମାନଙ୍କ ଲାଙ୍ଗୁଡ଼ର ଅଗ ଗୋଲ । ଏମାନେ ନାନା ଜାତିର ଓ ନାନା ରଙ୍ଗର ହୁଅନ୍ତି,ବେଗରେ ଉଡ଼ି ପାରନ୍ତି ଓ ଦଳବଦ୍ଧ ହୋଇ ଉଡ଼ନ୍ତି ।

ଏମାନେ ଦେଖିବାକୁ ସୁନ୍ଦର ଥିଵାରୁ ଆଗେ ଲୋକେ ସଉକିରେ ଏହାଙ୍କୁ ପାଳୁଥିଲେ ।  ଏମାନେ ସୁମଧୁର ସିଟ ମାରନ୍ତି। ମୁନିଆ ଚଢେ଼ଇ ନାନା ପ୍ରକାରର ଅଛନ୍ତି ଏଵଂ ଓଡ଼ିଶାରେ ଏମାନଙ୍କ ଭିନ୍ନ ଭିନ୍ନ ନାମକରଣ ବି ହୋଇଛି 

ଯଥା

✓ଶରମୁନିଆ—ଏମାନେ ପାଞ୍ଚରୁ ଛଅ ଆଙ୍ଗୁଳି ଦୀର୍ଘ

✓ତିଲିଆ ମୁନିଆ—ଶରମୁନିଆଠାରୁ ବଡ଼ ଓ ଧୂମ୍ରଵର୍ଣ୍ଣ ଵିଶିଷ୍ଟ

✓ନାଲି ଵା ଲାଲମୁନିଆ—ଦେହ ରକ୍ତ ଵର୍ଣ୍ଣ; କିନ୍ତୁ ଉଦର କୃଷ୍ଣ ଵର୍ଣ୍ଣ

ତେଵେ ଏହି ପକ୍ଷୀ ନାନା ଜାତୀୟ ମିଳିଯାନ୍ତି । ନିମ୍ନରେ ମୁନିଆଁ ପ୍ରଜାତିର କେତେକ ମୁଖ୍ୟ ପକ୍ଷୀଜାତିମାନଙ୍କ ଵୈଜ୍ଞାନିକ ନାମୋଲ୍ଲେଖ କରାଗଲା ...

✓ପିତ୍ତଳଵର୍ଣ୍ଣା ମୁନିଆଁ(Lonchura cucullata)

✓କୃଷ୍ଣ ଧଵଳ ମୁନିଆଁ(Lonchura bicolor)

✓ରକ୍ତ ପୃଚ୍ଛ ମୁନିଆଁ(Lonchura nigriceps)

✓ମାଗ୍’ପି ମୁନିଆଁ(Lonchura fringilloides)a

✓ଧଵଳ ଵର୍ଣ୍ଣ ମୁନିଆଁ(Lonchura striata)

✓ଜାଭାନିଜ୍ ମୁନିଆଁ (Lonchura leucogastroides)

✓କଳା ମୁନିଆଁ ଵା Dusky munia(Lonchura fuscans)

✓କୃଷ୍ଣମୁଖ ମୁନିଆଁ(Lonchura molucca)

✓ଜୀତ ମୁନିଆଁ(Lonchura punctulata)

✓କୃଷ୍ଣଗଳା ମୁନିଆଁ (Lonchura kelaarti)

✓ଶୁଭ୍ର ଉଦର ମୁନିଆଁ (Lonchura leucogastra)

✓ରେଖା ମସ୍ତକ ମୁନିଆଁ(Lonchura tristissima)

✓ଶୁଭ୍ର ପଟ୍ଟକ ମୁନିଆଁ(Lonchura leucosticta)

✓ପାଞ୍ଚ ରଙ୍ଗିଆ ମୁନିଆଁ(Lonchura quinticolor)

✓ତିନି ରଙ୍ଗିଆ ମୁନିଆଁ(Lonchura malacca)

✓ଶୁଭ୍ରାଚ୍ଛାଦକ ମୁନିଆଁ(Lonchura ferruginosa)

✓ଅକ୍ଷୋଟକ ମୁନିଆଁ( Lonchura atricapilla)

✓ଧଳାମୁଣ୍ଡିଆ ମୁନିଆଁ( Lonchura maja)

✓ଫିକାମୁଣ୍ଡିଆ ମୁନିଆଁ (Lonchura pallida)

✓ବଡ଼ ଥଣ୍ଟୁଆ ମୁନିଆଁ(Lonchura grandis)

✓ଧୂସର ପଟ୍ଟକ ମୁନିଆଁ(Lonchura vana)

✓ଧୂସର ମସ୍ତକ ମୁନିଆଁ(Lonchura caniceps)

✓ଧୂସର ଶିଖର ମୁନିଆଁ(Lonchura nevermanni)

✓ଶିରୋଵେଷ୍ଟକ ମୁନିଆଁ(Lonchura spectabilis)

✓ଫୋର୍ଵସଙ୍କ ମୁନିଆଁ (Lonchura forbesi)

✓ହନଷ୍ଟୈନଙ୍କ ମୁନିଆଁ(Lonchura hunsteini)

✓ହଳଦୀ ରଙ୍ଗିଆ ମୁନିଆଁ (Lonchura flaviprymna)

✓ଜୀତଛାତି ମୁନିଆଁ (Lonchura castaneothorax)

✓କୃଷ୍ଣଵର୍ଣ୍ଣା ମୁନିଆଁ(Lonchura stygia)

✓କଳାଛାତିଆ ମୁନିଆଁ(Lonchura teerinki)

✓Eastern alpine mannikin, Lonchura monticola

✓ପୂର୍ଵୀ ଉଚ୍ଚ ପାହାଡି଼ଆ ମୁନିଆଁ(Lonchura montana)

✓ବାଦାମୀ ପେଟ ମୁନିଆଁ(Lonchura melaena)

✓ଟିମୋର ଶୁକ(Lonchura fuscata)

✓ଜାଭା ଶୁକ(Lonchura oryzivora)

ସଂସ୍କୃତ ମୋଣ ଶବ୍ଦ ସହିତ ମୁନିଆଁ ଶବ୍ଦଟି ସମଦ୍ଧୃତ ଅଟେ । ମୋଣ ଶବ୍ଦର ଅର୍ଥ ସାପର ପେଡ଼ା । ଆଗେ ଏ ପକ୍ଷୀମାନଙ୍କୁ ଲୋକେ ପେଡ଼ାରେ ବା ପଞ୍ଜୁରିରେ ପାଳୁଥିଲେ ବୋଲି ଏଭଳି ନାମକରଣ ହୋଇଅଛି । ଇଂରାଜୀ ଭାଷାରେ ମଧ୍ୟ ମୁନିଆଁ ଶବ୍ଦଟି ଯାଇ “Munia” ହୋଇ ଚଳୁଅଛି । ଏହି ପ୍ରଜାତିର ଵୈଜ୍ଞାନିକ ନାମ ରଖା ହୋଇଛି ‘Lonchura’ ଏଵଂ ଏହା  estrildid finch ପକ୍ଷୀ ପରିଵାର ଅନ୍ତର୍ଗତ ଏକ ପକ୍ଷୀ ପ୍ରଜାତି ଅଟେ । ମୁନିଆଁ ଛଡ଼ା ଇଂରାଜୀରେ ଏ ପକ୍ଷୀକୁ mannikins ଓ silverbills ମଧ୍ୟ କୁହାଯାଏ । ଏହି ପକ୍ଷୀ ପ୍ରଜାତିର ପକ୍ଷୀଜାତିମାନେସଆଫ୍ରିକା,ଏସିଆ ଓ ଅଷ୍ଟ୍ରେଲିଆରେ ଵିଶେଷ ଭାଵେ ମିଳିଥାନ୍ତି ।