Sunday, April 6, 2025

ମନ୍ତ୍ରରାଜାତ୍ମକ ଶ୍ରୀରାମଚନ୍ଦ୍ର-ସ୍ତୋତ୍ର ଓ ଏହାର ଅର୍ଥ

ଶ୍ରୀହନୂମାନୁଵାଚ ॥ 
“ତିରଶ୍ଚାମପି ରାଜେତି ସମଵାୟଂ ସମୀୟୁଷାମ୍ ।
ଯଥା ସୁଗ୍ରୀଵମୁଖ୍ଯାନାଂ ଯସ୍ତମୁଗ୍ରଂ ନମାମ୍ଯହମ୍ ॥
ସକୃଦେଵ ପ୍ରପନ୍ନାୟ ଵିଶିଷ୍ଟାୟୈଵ ଯତ୍ ପ୍ରିୟମ୍ ।ଵିଭୀଷଣାୟାବ୍ଧିତଟେ ଯସ୍ତଂ ଵୀରଂ ନମାମ୍ଯହମ୍ ॥
ଯୋ ମହାନ୍ ପୂଜିତୋ ଵ୍ଯାପୀ ମହାବ୍ଧେଃ କରୁଣାମୃତମ୍ ।
ସ୍ତୁତଂ ଜଟାୟୁନା ଯେନ ମହାଵିଷ୍ଣୁଂ ନମାମ୍ଯହମ୍ ॥
ତେଜସାପ୍ଯାୟିତା ଯସ୍ଯ ଜ୍ଵଲନ୍ତି ଜ୍ଵଲନାଦୟଃ ।
ପ୍ରକାଶତେ ସ୍ଵତନ୍ତ୍ରୋ ଯସ୍ତଂ ଜ୍ଵଲନ୍ତଂ ନମାମ୍ଯହମ୍ ॥
ସର୍ଵ୍ଵତୋମୁଖତା ଯେନ ଲୀଳୟା ଦର୍ଶିତା ରଣେ ।ରାକ୍ଷସେଶ୍ଵରଯୋଧାନାଂ ତଂ ଵନ୍ଦେ ସର୍ଵ୍ଵତୋମୁଖମ୍ ॥
ନୃଭାଵନ୍ତୁ ପ୍ରପନ୍ନାନାଂ ହିନସ୍ତି ଚ ଯଥା ନୃଷୁ ।
ସିଂହଃ ସତ୍ତ୍ଵେଷ୍ଵିଵୋତ୍କୃଷ୍ଟସ୍ତଂ ନୃସିଂହଂ ନମାମ୍ଯହମ୍ ॥
ଯସ୍ମାଦ୍ଵିଭ୍ଯତି ଵାତାର୍କଜ୍ଵଳନେନ୍ଦ୍ରାଃ ସମୃତ୍ଯଵଃ ।
ଭିୟଂ ଧିନୋତି ପାପାନାଂ ଭୀଷଣଂ ତଂ ନମାମ୍ଯହମ୍ ॥
ପରସ୍ଯ ଯୋଗ୍ଯତାପେକ୍ଷାରହିତୋ ନିତ୍ଯମଙ୍ଗଳମ୍ ।ଦଦାତ୍ଯେଵ ନିଜୌଦାର୍ଯ୍ଯାଦ୍ଯସ୍ତଂ ଭଦ୍ରଂ ନମାମ୍ଯହମ୍ ॥
ଯୋ ମୃତ୍ଯୁଂ ନିଜଦାସାନାଂ ମାରୟତ୍ଯଖିଳେଷ୍ଟଦଃ ।ତତ୍ରୋଦାହୃତୟୋ ବହ୍ଵ୍ଯୋ ମୃତ୍ଯୁମୃତ୍ଯୁଂ ନମାମ୍ଯହମ୍ ॥
ଯତ୍ପାଦପଦ୍ମପ୍ରଣତୋ ଭଵେଦୁତ୍ତମପୂରୁଷଃ ।
ତମୀଶଂ ସର୍ଵ୍ଵଦେଵାନାଂ ନମନୀୟଂ ନମାମ୍ଯହମ୍ ॥
ଆତ୍ମଭାଵଂ ସମୁତ୍କ୍ଷିପ୍ଯ ଦାସ୍ଯେନୈଵ ରଘୂତ୍ତମମ୍ ।
ଭଜେଽହଂ ପ୍ରତ୍ଯହଂ ରାମଂ ସସୀତଂ ସହଲକ୍ଷଣମ୍ ॥
ତିତ୍ଯଂ ଶ୍ରୀରାମଭକ୍ତସ୍ଯ କିଙ୍କରା ଯମକିଙ୍କରାଃ ।
ଶିଵମଯ୍ଯୋ ଦିଶସ୍ତସ୍ଯ ସିଦ୍ଧୟସ୍ତସ୍ଯ ଦାସିକାଃ ॥
ଇଦଂ ହନୂମତା ପ୍ରୋକ୍ତଂ ମନ୍ତ୍ରରାଜାତ୍ମକଂ ସ୍ତଵମ୍ ।ପଠେଦନୁଦିନଂ ଯସ୍ତୁ ସ ରାମେ ଭକ୍ତିମାନ୍ ଭଵେତ୍ ॥”

(”ଇତି ହଣୂମତ୍କଳ୍ପେ ମନ୍ତ୍ରରାଜାତ୍ମକଂ ଶ୍ରୀରାମଚନ୍ଦ୍ର-ସ୍ତୋତ୍ରଂ ସମାପ୍ତମ୍ ॥”)


ଏହା ସଂସ୍କୃତ ଭାଷାରେ ଲିଖିତ ଏକ ସ୍ତୋତ୍ର, ଶ୍ରୀ ହନୁମାନଙ୍କ ଦ୍ୱାରା ଉଚ୍ଚାରିତ ତଥା ଶ୍ରୀ ରାମଚନ୍ଦ୍ରଙ୍କ ପ୍ରତି ଭକ୍ତି ଓ ସ୍ତୁତିରେ ସମର୍ପିତ। ଏହା "ମନ୍ତ୍ରରାଜାତ୍ମକ ଶ୍ରୀରାମଚନ୍ଦ୍ର-ସ୍ତୋତ୍ର" ନାମରେ ପରିଚିତ, ଯାହା ହନୁମାନଙ୍କ କଳ୍ପରୁ ଉଦ୍ଭଵ ହୋଇଥିଵା କୁହାଯାଏ। ଏହି ସ୍ତୋତ୍ରରେ ଶ୍ରୀ ରାମଙ୍କର ଵିଭିନ୍ନ ଗୁଣ, ଶକ୍ତି ଓ ଦିଵ୍ୟତାକୁ ଵର୍ଣ୍ଣନା କରାଯାଇଛି ଏଵଂ ତାଙ୍କୁ ନମସ୍କାର କରିଵା ସହିତ ଭକ୍ତିର ମାର୍ଗକୁ ପ୍ରୋତ୍ସାହିତ କରାଯାଇଛି। 

ଏହି ସ୍ତୋତ୍ରରେ ହନୁମାନ ଶ୍ରୀ ରାମଙ୍କୁ ଵିଭିନ୍ନ ରୂପରେ ସ୍ମରଣ କରିଛନ୍ତି ଏଵଂ ତାଙ୍କ ମହିମାକୁ ଵର୍ଣ୍ଣନା କରିଛନ୍ତି। ପ୍ରତ୍ୟେକ ଶ୍ଲୋକରେ ରାମଙ୍କ ଏକ ନିର୍ଦ୍ଦିଷ୍ଟ ଗୁଣ ଵା କାର୍ଯ୍ୟକୁ ଉଲ୍ଲେଖ କରାଯାଇ ତାଙ୍କୁ "ନମାମ୍ଯହମ୍" (ମୁଁ ତାଙ୍କୁ ନମସ୍କାର କରୁଛି) କହି ସମ୍ମାନ ଜଣାଇଛନ୍ତି। ଶେଷରେ ଏହା କୁହାଯାଇଛି ଯେ ଯିଏ ଏହି ସ୍ତୋତ୍ରକୁ ନିୟମିତ ପାଠ କରେ, ସେ ଶ୍ରୀ ରାମଙ୍କ ପ୍ରତି ଭକ୍ତିରେ ପୂର୍ଣ୍ଣ ହୋଇଯାଏ।

ପ୍ରଥମ ଶ୍ଲୋକ:
ସୁଗ୍ରୀବ ପରି ବାନର ରାଜାମାନଙ୍କ ମଧ୍ୟରେ ଯିଏ ଉଗ୍ର ଓ ଶ୍ରେଷ୍ଠ, ତାଙ୍କୁ ମୁଁ ନମସ୍କାର କରୁଛି। ଏହା ରାମଙ୍କ ନେତୃତ୍ୱ ଓ ଶକ୍ତିକୁ ସୂଚାଏ।

ଦ୍ୱିତୀୟ ଶ୍ଲୋକ:
ଯିଏ ବିଭୀଷଣଙ୍କ ପରି ଶରଣାଗତଙ୍କୁ ଏକାକୀ ସମୁଦ୍ର ତଟରେ ପ୍ରିୟ ଓ ସୁରକ୍ଷା ଦେଇଛନ୍ତି, ସେହି ଵୀର ରାମଙ୍କୁ ମୁଁ ନମସ୍କାର କରୁଛି।

ତୃତୀୟ ଶ୍ଲୋକ:
ଯିଏ ମହାନ୍, ସର୍ଵଵ୍ୟାପୀ ତଥା କରୁଣାର ଅମୃତ ସ୍ୱରୂପ, ଯାହାଙ୍କୁ ଜଟାୟୁ ସ୍ତୁତି କରିଛନ୍ତି, ସେହି ମହାଵିଷ୍ଣୁ ରୂପୀ ରାମଙ୍କୁ ମୁଁ ନମସ୍କାର କରୁଛି।

ଚତୁର୍ଥ ଶ୍ଲୋକ:
ଯାହାଙ୍କ ତେଜରେ ଅଗ୍ନି ଆଦି ଜ୍ୱଳନଶୀଳ ହୁଅନ୍ତି ଏଵଂ ଯିଏ ସ୍ୱତନ୍ତ୍ର ଭାବେ ପ୍ରକାଶିତ, ସେହି ତେଜୋଦିପ୍ତ ରାମଙ୍କୁ ମୁଁ ନମସ୍କାର କରୁଛି।

ପଞ୍ଚମ ଶ୍ଲୋକ:
ଯିଏ ଯୁଦ୍ଧରେ ଲୀଳା ସହକାରେ ସର୍ଵତୋମୁଖୀ ଶକ୍ତି ଦେଖାଇ ରାକ୍ଷସ ସୈନ୍ୟଙ୍କୁ ପରାସ୍ତ କରିଛନ୍ତି, ସେହି ସର୍ଵତୋମୁଖ ରାମଙ୍କୁ ମୁଁ ବନ୍ଦନା କରୁଛି।

ଷଷ୍ଠ ଶ୍ଲୋକ:
ଯିଏ ଶରଣାଗତଙ୍କୁ ସୁରକ୍ଷା ଦିଅନ୍ତି ଓ ଶତ୍ରୁଙ୍କୁ ସିଂହ ପରି ନଷ୍ଟ କରନ୍ତି, ସେହି ନୃସିଂହ ରୂପୀ ରାମଙ୍କୁ ମୁଁ ନମସ୍କାର କରୁଛି।

ସପ୍ତମ ଶ୍ଲୋକ:
ଯାହାଙ୍କଠାରୁ ଵାୟୁ, ସୂର୍ଯ୍ୟ, ଅଗ୍ନି, ଇନ୍ଦ୍ର ଓ ମୃତ୍ୟୁ ସୁଦ୍ଧା ଭୟ କରନ୍ତି ଏଵଂ ଯିଏ ପାପୀମାନଙ୍କୁ ଭୟଙ୍କର ଲାଗନ୍ତି, ସେହି ଭୀଷଣ ରାମଙ୍କୁ ମୁଁ ନମସ୍କାର କରୁଛି।

ଅଷ୍ଟମ ଶ୍ଲୋକ:
ଯିଏ ଯୋଗ୍ୟତା ନ ଦେଖି ନିଜ ଉଦାରତାରୁ ସର୍ଵଦା ମଙ୍ଗଳ ପ୍ରଦାନ କରନ୍ତି, ସେହି ଭଦ୍ର ରାମଙ୍କୁ ମୁଁ ନମସ୍କାର କରୁଛି।

ନବମ ଶ୍ଲୋକ:
ଯିଏ ନିଜ ଭକ୍ତମାନଙ୍କ ମୃତ୍ୟୁକୁ ନାଶ କରି ସମସ୍ତ ଇଚ୍ଛା ପୂରଣ କରନ୍ତି, ସେହି ମୃତ୍ୟୁମୃତ୍ୟୁ (ମୃତ୍ୟୁର ମୃତ୍ୟୁ) ରାମଙ୍କୁ ମୁଁ ନମସ୍କାର କରୁଛି।

ଦଶମ ଶ୍ଲୋକ:
ଯାହାଙ୍କ ଚରଣରେ ପ୍ରଣତ ହେଲେ ମଣିଷ ଉତ୍ତମ ପୁରୁଷ ହୁଏ, ସେହି ସର୍ଵଦେଵଙ୍କ ଈଶ୍ୱର ରାମଙ୍କୁ ମୁଁ ନମସ୍କାର କରୁଛି।

ଏକାଦଶ ଶ୍ଲୋକ:
ମୁଁ ନିଜ ଅହଙ୍କାର ତ୍ୟାଗ କରି ଦାସ୍ୟ ଭାବରେ ସୀତା ଓ ଲକ୍ଷ୍ମଣଙ୍କ ସହିତ ରଘୁଶ୍ରେଷ୍ଠ ରାମଙ୍କୁ ପ୍ରତିଦିନ ଭଜନ କରୁଛି।

ଦ୍ୱାଦଶ ଶ୍ଲୋକ:
ଶ୍ରୀ ରାମଙ୍କ ଭକ୍ତଙ୍କ ସେବାରେ ଯମର ଦୂତମାନେ କିଙ୍କର ହୁଅନ୍ତି, ସମସ୍ତ ଦିଗ ଶିବମୟ ହୁଏ ଓ ସିଦ୍ଧିଗୁଡ଼ିକ ତାଙ୍କ ଦାସୀ ହୁଅନ୍ତି।

ଶେଷ ଶ୍ଲୋକ:
ଏହି ମନ୍ତ୍ରରାଜାତ୍ମକ ସ୍ତୋତ୍ର ହନୁମାନଙ୍କ ଦ୍ୱାରା ପ୍ରକାଶିତ। ଯିଏ ଏହାକୁ ପ୍ରତିଦିନ ପାଠ କରେ, ସେ ରାମଙ୍କ ପ୍ରତି ଭକ୍ତିମାନ ହୁଏ।

ଏହି ସ୍ତୋତ୍ର ଶ୍ରୀ ରାମଙ୍କ ଦିଵ୍ୟ ଗୁଣଗାନ କରେ ଏଵଂ ଭକ୍ତମାନଙ୍କୁ ତାଙ୍କ ପ୍ରତି ଶରଣାଗତି ଓ ଭକ୍ତିରେ ଆକୃଷ୍ଟ କରେ। ହନୁମାନଙ୍କ ମାଧ୍ୟମରେ ଏହା ରାମାୟଣର ମୂଲ୍ୟବୋଧ,ଧର୍ମ, କରୁଣା, ଶକ୍ତି ଓ ଭକ୍ତିକୁ ପ୍ରକାଶ କରେ। ଏହା ଏକ ଆଧ୍ୟାତ୍ମିକ ଉପାସନାର ମାଧ୍ୟମ ଭାବେ ଵ୍ୟଵହୃତ ହୋଇଥାଏ।

No comments:

Post a Comment

•ଚ଼ା ର ଵିଶ୍ଵଯାତ୍ରା : ଐତିହ୍ୟ ଓ ଇତିହାସ•

ଖ୍ରୀଷ୍ଟପୂର୍ଵ ୨୭୩୭ରେ ଚୀନ ଦେଶରେ ସେନ୍‌ନୋଙ୍ଗ୍ ବୋଲି ଜଣେ ରାଜା ଶାସନ କରୁଥିଲେ । କୁହାଯାଏ ସେନ୍‌ନୋଙ୍ଗ୍ ଫୁଟା ପାଣି ପିଇଵାକୁ ସୁଖ ପାଉଥିଲେ । ଥରେ ସେନ୍‌ନୋଙ୍ଗ୍...