କଳିଙ୍ଗପୁତ୍ର କୌଣ୍ଡିନ୍ୟ

ଭାରତରେ ଅନେକ କୌଣ୍ଡିନ୍ୟ ହୋଇଛନ୍ତି । ଜଣେ କୌଣ୍ଡିନ୍ୟ ଋଷି ହୋଇଥିଲେ ଯାହାଙ୍କ ନାମରେ କୌଣ୍ଡିନ୍ୟ ଗୋତ୍ର ସୃଷ୍ଟି ହୋଇଛି । ବୁଦ୍ଧଙ୍କର ପ୍ରଥମ ପାଞ୍ଚଜଣ ଶିଷ୍ୟଙ୍କ ମଧ୍ୟରେ ଜଣକର ନାମ ଥିଲା କୌଣ୍ଡିନ୍ୟ । ସେହିପରି ପ୍ରଥମ ଶତାବ୍ଦୀରେ କାମ୍ବୋଡିଆର ଫୁନାନ ଅଞ୍ଚଳରେ ଜଣେ କଳିଙ୍ଗୀ ଶାସକ ଥିଲେ ଯାହାଙ୍କର ନାମ ବି ଥିଲା କୌଣ୍ଡିନ୍ୟ । ଅନେକ ଉତ୍ତର ଭାରତୀୟ ବୌଦ୍ଧ ଧର୍ମର କୌଣ୍ଡିନ୍ୟ ଓ କଳିଙ୍ଗୀ କୌଣ୍ଡିନ୍ୟଙ୍କୁ ଏକ ମନେ କରନ୍ତି କିନ୍ତୁ ଏହା ଠିକ୍ ନୁହେଁ । 

କଳିଙ୍ଗର କୌଣ୍ଡିନ୍ୟ ସମ୍ପୂର୍ଣ୍ଣ ଭିନ୍ନ ଵ୍ୟକ୍ତିତ୍ବ ଏଵଂ ଏହାଙ୍କ ଵିଷୟରେ ଏକ ଜନସୃତି ରହିଛି । 

ପ୍ରଥମ ଶତାବ୍ଦୀ ସମୟର ଘଟଣା,କଳିଙ୍ଗରୁ ଏକ ବୋଇତ ଦକ୍ଷିଣ ପୂର୍ଵ ଏସିଆର ସମୁଦ୍ର ମଧ୍ୟରେ ଯାଉଥିଵାବେଳେ ଫୁନାନର 

ନାଗ ବଂଶର ମୁଖ୍ୟଙ୍କ ଝିଅ ସୋମାଙ୍କ ନେତୃତ୍ୱରେ ସ୍ଥାନୀୟ ଜଳଦସ୍ୟୁମାନେ ତା’ ଉପରେ ଆକ୍ରମଣ କରିଥିଲେ। 

କଳିଙ୍ଗର ବୋଇତରେ ବେପାରୀ ଓ ପାଇକ ଉଭୟ ଯିଵାର ପରମ୍ପରା ଥିଲା । ଜଳଦସ୍ୟୁ ଆକ୍ରମଣର ଶିକାର ସେହି ବୋଇତରେ ପାଇକ ଵୀରଙ୍କ ମଧ୍ୟରେ କୌଣ୍ଡିନ୍ୟ ନାମରେ ଜଣେ ଯୋଦ୍ଧା ଥିଲେ । କୌଣ୍ଡିନ୍ୟଙ୍କ ନେତୃତ୍ୱରେ ପାଇକମାନେ ସଂଘର୍ଷ କରି ଜଳଦସ୍ୟମାନଙ୍କୁ ହରାଇଦେଲେ କିନ୍ତୁ ଭୀଷଣ ଆକ୍ରମଣ ଯୋଗୁଁ  କଳିଙ୍ଗର ବୋଇତଟି କ୍ଷତିଗ୍ରସ୍ତ ହୋଇଗଲା 

ଏଵଂ ତାକୁ ମରାମତି କରିଵା ପାଇଁ ସମୁଦ୍ର କୂଳକୁ ନିଆଯାଇଥିଲା । 

କଳିଙ୍ଗୀ ବୋଇତିଆଳମାନେ ଜଳଦସ୍ୟମାନଙ୍କର ଦ୍ୱିତୀୟ ଆକ୍ରମଣ ପାଇଁ ସତର୍କ ଥିଲେ କିନ୍ତୁ ରାଜକୁମାରୀ ସୋମା କୌଣ୍ଡିନ୍ୟାଙ୍କ ସାହସିକତାରେ ପ୍ରଭାଵିତ ହୋଇ ତାଙ୍କୁ ଵିଵାହ ପ୍ରସ୍ତାଵ ଦେଇଥିଲେ ଯାହାକୁ ସେ ଗ୍ରହଣ କରିଥିଲେ । ଫଳତଃ ଏହିପରି ଭାବରେ ଫୁନାନରେ ଏକ ରାଜବଂଶର ମୂଳଦୁଆ ପଡ଼ିଲା ଏଵଂ ଏହି ରାଜବଂଶ ଅନେକ ପିଢ଼ି ଧରି ଫନାନକୁ ଶାସନ ମଧ୍ୟ  କଲା। ଚୀନଦେଶର ଲୋକେ କୌଣ୍ଡିନ୍ୟଙ୍କୁ Hùntián (混塡)ନାମ ଦେଇଥିଲେ ସେହିପରି Khmerଭାଷୀ କୌଣ୍ଡିନ୍ୟଙ୍କୁ Preah Thong ( ព្រះថោង)‌ ଭାବେ ଜାଣନ୍ତି ।  ସେହିପରି ଭାରତୀୟମାନେ କୌଣ୍ଡିନ୍ୟଙ୍କ ପତ୍ନୀଙ୍କ ନାମ ସୋମା  ବୋଲି ଜାଣିଥିଵା ବେଳେ ଚୀନାମାନେ ତାଙ୍କୁ Liǔyè (柳葉), ଭିଏତନାମୀମାନେ Liễu Diệp (柳葉) ଓ  Khmerଭାଷାଭାଷୀମାନେ Neang Neak ନାମ ଦେଇଥିଲେ । 

କଳିଙ୍ଗପୁତ୍ର କୌଣ୍ଡିନ୍ୟ ଫୁନାନର ଵ୍ୟାଧପୁରରେ ନିଜର ରାଜଧାନୀ ସ୍ଥାପନା କରି ଅନେକ ଵର୍ଷ ଶାସନକରି ଥିଲେ । କୌଣ୍ଡିନ୍ୟଙ୍କର ଦେହାଵସାନର ଅନେକ ଵର୍ଷ ପରେ ୪୧୦ଖ୍ରୀଷ୍ଟାବ୍ଦରେ ସେହି ଵର୍ମନ ବଂଶରେ କୌଣ୍ଡିନ୍ୟ ଦ୍ବିତୀୟ ଏଵଂ  ୪୮୦ ଖ୍ରୀଷ୍ଟାବ୍ଦରେ ଜୟଵର୍ମନ କୌଣ୍ଡିନ୍ୟ ନାମରେ ଜଣେ ଶାସକ ଫୁନାନର ଶାସନ ଭାର ଗ୍ରହଣ କରିଥିଲେ । 

ଚୀନ ଦେଶରେ ଲିଖିତ ଥିଵା କାମ୍ବୋଡିଆ ସମ୍ବନ୍ଧୀୟ ପ୍ରାଚୀନ ଇତିହାସ ପୋଥିରୁ ଜଣାଯାଏ ଯେ  ରାଜା ଜୟଵର୍ମନ କୌଣ୍ଡିନ୍ୟ (ଖ୍ରୀ.ଅ. ୪୮୦-୫୧୪)ଙ୍କ ରାଜତ୍ୱ ସମୟରେ, ଫୁନାନ୍‌ର ପ୍ରଧାନ ଦେଵତା ‘ମହେଶ୍ୱର’ (ଶିଵ)ଙ୍କୁ ସ୍ଥାନୀୟ Mo-tan ପର୍ଵତର ଚୂଡ଼ାରେ ପୂଜା କରାଯାଉଥିଲା। ଏହି ‘ମୋଟାନ୍’ ଶବ୍ଦଟି ଚୀନ୍‌ଭାଷାରେ ‘ମହେନ୍ଦ୍ର’ର ରୂପାନ୍ତର, ତେଣୁ ଏଥିରୁ ଜଣାଯାଏ, ଓଡ଼ିଶାର ଯେଉଁ ମହେନ୍ଦ୍ର ପର୍ଵତ ଶିଖରରେ ଅତି ପ୍ରାଚୀନ କାଳରୁ ଶିଵ ପୂଜା କରାଯାଉଛି, ସେପରି ଏକ ପର୍ଵତର ନାମକରଣ କରି, ଦ୍ୱିତୀୟ କୌଣ୍ଡିନ୍ୟ ସେଠାରେ ଶିଵ ପୂଜା ମଧ୍ୟ ଆରମ୍ଭ କରିଥିଲେ। 

ଅନେକେ ପ୍ରଥମ ଶତାବ୍ଦୀର କଳିଙ୍ଗ ପୁତ୍ର କୌଣ୍ଡିନ୍ୟଙ୍କୁ କୌଣ୍ଡିନ୍ୟ ଗୋତ୍ର ଆଧାରରେ ବ୍ରାହ୍ମଣ ବୋଲି ମତ ଦିଅନ୍ତି । ତେବେ ଓଡ଼ିଶାରେ କ୍ଷତ୍ରିୟ ଖଣ୍ଡାୟତମାନଙ୍କ ମଧ୍ୟରେ ବି କୌଣ୍ଡିନ୍ୟ ଗୋତ୍ର ରହିଛି । ଲୋକକଥାର କାହାଣୀ ଦୃଷ୍ଟିରୁ ବହୁତ ସମ୍ଭଵ କୌଣ୍ଡିନ୍ୟ ଜଣେ ପାଇକ - ଖଣ୍ଡାୟତ ହୋଇଥିବେ ଯେ କଳିଙ୍ଗୀ ବୋଇତର ରକ୍ଷା ପାଇଁ ସେଥିରେ ଯାଇଥିଲେ ଏଵଂ ଜଳଦସ୍ୟମାନଙ୍କ ସହିତ ସଂଗ୍ରାମ କରିଥିଲେ । ପୁଣି ଆଗକାଳରେ ଓଡ଼ିଶାରେ ବ୍ରାହ୍ମଣ ବଂଶୋଦ୍ଭଵ ଵୀରମାନେ ସୁଦ୍ଧା ଯୁଦ୍ଧ କ୍ଷେତ୍ରରେ ନେତୃତ୍ୱ ନେଉଥିଵାର ଜଣାଯାଏ । ତେଣୁ କୌଣ୍ଡିନ୍ୟ ବ୍ରାହ୍ମଣ କି କ୍ଷତ୍ରିୟ ତାହା ସ୍ପଷ୍ଟ ହୋଇପାରେ ନାହିଁ । ଅନେକେ କୁହନ୍ତି ଦକ୍ଷିଣ ଓଡ଼ିଶା ତଥା ଆନ୍ଧ୍ରରେ କୌଣ୍ଡିନ୍ୟ ଗୋତ୍ରର ଉଭୟ ବ୍ରାହ୍ମଣ ଓ ଖଣ୍ଡାୟତ ଵା କ୍ଷତ୍ରିୟ ଲୋକେ ଥିଵାରୁ ବହୁତ ସମ୍ଭଵ କୌଣ୍ଡିନ୍ୟ ଏହି କୌଣ୍ଡିନ୍ୟ ଗୋତ୍ରର ଲୋକ ହୋଇଥିବେ ।‌ କିନ୍ତୁ ନିଜ ଗୋତ୍ର ନାମରେ କେହି କାହିଁକି ନିଜର ନାମକରଣ କରିଵ ? ହୁଏତ ଅନ୍ୟମାନେ ଏଭଳି ନାମ ଦେଇଥିବେ !  ପୁନଶ୍ଚ ଭାରତରେ ଜଣେ ବୌଦ୍ଧ ଭିକ୍ଷୁ ଏଵଂ ଋଷିଙ୍କ ନାମ କୌଣ୍ଡିନ୍ୟ ଥିଲା ତେଣୁ ବହୁତ ସମ୍ଭଵ ଫୁନାନର କଳିଙ୍ଗୀ ବଂଶୋଦ୍ଭଵ ଶାସକ କୌଣ୍ଡିନ୍ୟଙ୍କର କୌଣ୍ଡିନ୍ୟ ନାମଟି ମଧ୍ୟ କୌଣସି ଗୋତ୍ର କି ଜାତିସୂଚକ ଶବ୍ଦ ନୁହେଁ ଵରଂ ସେହିପରି ଏକ ନାମ ହିଁ ଥିଲା । କୌଣ୍ଡିନ୍ୟ ଜଣେ ବ୍ରାହ୍ମଣ କି ଖଣ୍ଡାୟତ ଥିଲେ ତାହା ଅସ୍ପଷ୍ଟ କିନ୍ତୁ ସେ କଳିଙ୍ଗ ଦେଶର ପୁତ୍ର ଥିଲେ ଏଵଂ କାମ୍ବୋଡି଼ଆ ଯାଇ ସେଠାକାର ଫୁନାନରାଜ୍ୟର ଶାସକ ହୋଇପାରିଥିଲେ ଏହା ଛୋଟିଆ କଥା ନୁହେଁ ।