ଓଡ଼ିଶାରେ ଯେତେ ଓଡ଼ିଆ କଥିତ ଶୈଳୀ ଅଛି ତନ୍ମଧ୍ୟରେ ଗଞ୍ଜାମୀ ଶୈଳୀ ଅନ୍ୟତମ । ସମ୍ଭଵତଃ ଗଞ୍ଜାମ ଅଞ୍ଚଳରେ ସର୍ଵାଧିକ ନିଆରା ଶବ୍ଦ ମିଳେ ଯାହା ଅନ୍ୟତ୍ର କ୍ଵଚିତ ପ୍ରାପ୍ତ ହୋଇପାରେ । ସଂସ୍କୃତନିଷ୍ଠ ଶବ୍ଦର ସରଳ ଓଡ଼ିଆ ପ୍ରତିଶବ୍ଦ ହେଉ କି ଵୈଦେଶିକ ଶବ୍ଦର ନିଚ୍ଛକ ଓଡ଼ିଆ ପ୍ରତିଶବ୍ଦ ଗଞ୍ଜାମ ଅଞ୍ଚଳରେ ଉଣ୍ଡିଲେ ନିଶ୍ଚୟ ମିଳିଯାଏ । ଗଞ୍ଜାମର ଭାଷାଶୈଳୀ ସିଂହର ଭାଷା କାରଣ ଏଠାକାର ଅଧିଵାସୀ ପ୍ରତ୍ଯେକ ଶବ୍ଦର ଶେଷ ଵର୍ଣ୍ଣକୁ ରାଜୋଚ୍ଚିତ ଦୃଢ଼ ଢ଼ଙ୍ଗରେ ଉଚ୍ଚାରଣ କରନ୍ତି ଆଉ ଏମନ୍ତ ଉଚ୍ଚାରଣ ପ୍ରକାର ସାରା ଵିଶ୍ଵରେ ଵିରଳ ଅଟଇ । ଅଵିଭକ୍ତ ଗଞ୍ଜାମ ଅଞ୍ଚଳ ଓଡ଼ିଆ ଭାଷା ଯୁଦ୍ଧର ମୁଖ୍ୟ ଯୁଦ୍ଧ କ୍ଷେତ୍ର ଏଵଂ ପ୍ରାଚୀନ କଳିଙ୍ଗ ଦେଶର ହୃତପିଣ୍ଡ ସଦୃଶ । ସମ୍ଭଵତଃ ସେଇଥିପାଇଁ ଏଠାକାର ଲୋକେ ନିଜ କଥିତ ଭାଷା,ଶୈଳୀ ଓ ଶବ୍ଦ ସମ୍ଭାରକୁ କେଵେ ମାନକ ଓଡ଼ିଆ ଭାଷା ଉପରେ ଯୋର୍ କରି ଲଦି ଦେଇନାହାନ୍ତି । ତେଵେ ଯଦି ଏହି ଶୈଳୀର ନିଆରା ଶବ୍ଦ ସମ୍ଭାର ମଧ୍ୟରୁ କିଛି ଶବ୍ଦ ଆଧୁନିକ ସାହିତ୍ୟିକମାନେ ମାନକ ଭାଷାର ସାହିତ୍ୟିକରେ ପ୍ରୟୋଗ କରନ୍ତେ ତେଵେ ମାନକଭାଷାରେ ଵୈଦେଶିକ ଶବ୍ଦର ମାତ୍ରା ଘଟନ ହେଵା ସହ ମାନକ ଭାଷାର ଶବ୍ଦଳେଵର ମଧ୍ୟ ବୃଦ୍ଧି ପାଆନ୍ତା । ନିମ୍ନରେ କିଛି ଗଞ୍ଜାମୀ ଶବ୍ଦର ସୂଚୀ ପ୍ରଦାନ କରାଗଲା । ଆଗକୁ ମଧ୍ୟ ଶବ୍ଦଭେଦରେ ଏହି ଶୈଳୀର ଶବ୍ଦଗୁଡ଼ିକର ଧାରାଵାହିକ ସୂଚୀ ପ୍ରଦାନ କରାଯିଵ ।
ଅଅଁଶ ବଅଁଶ― ବଂଶଧର
ଅଇଗିଣିଆ―ଅସୁଆଦିଆ ତିଅଣ
ଅଇତ ପଇତ― ଅପଵ୍ଯୟ,ଏପଟସେପଟ
ଅଇଁଠା ଅଣ୍ଡଳ―ଉଚ୍ଛିଷ୍ଟ ସମୂହ
ଅଇଁଠା କୁଡ଼― ପାଟିରେ ଘାଆ
ଅଇଁଠା ଯାଦୁ―ଋକ ଜାତୀୟ ଯାଦୁ ରୋଗ
ଅଉଖ―ଅଭ୍ଯାସ
ଅକଟ―ଆକଟ,ଅଟକି ଯିଵା
ଅକଟାଖାଇ― ଲୋଭୀ ମହିଳା
ଅକଡି଼ଆ―ଅସୁଵିଧା
(ତୁଳନା―ଅକଡ଼ = ଅସୁବିଧା; କଟକ)
ଅକଲମକଲ― ଏଣୁତେଣୁ କଥା
ଅକଳଣା―ପ୍ରଚୁର
(ତୁଳନା―ଅକଳାଣ=ଖୋର୍ଦ୍ଧା, ଅକଳନ=ଦେଓଗଡ଼)
ଅକାଟ ବନ୍ଧ― ପାଣି ନିଷ୍କାସନ ହେଉନଥିଵା ବନ୍ଧ
ଅକାମିଆ―ଅଚଳ
ଅକାଳିଆ―ଆକସ୍ମିକ
ଅକିର୍ତ୍ତିଆ―କୁକର୍ମକାରୀ
ଅକୁଳିଆ―ଯାହାର କୁଳ ଗୋତ୍ର ନାହିଁ
ଅକୂର୍ଚ୍ଚିଆ―କପଟ ସ୍ଵଭାଵ
ଅକ୍ରିଆ―କୁକର୍ମ
ଅଖଞ୍ଜଖଞ୍ଜ― ଘୋର ଅସୁଵିଧା ମଧ୍ୟରେ କିଛି ସୁଵିଧା ମିଳିଗଲେ ତାକୁ ଅଖଞ୍ଜଖଞ୍ଜ କୁହାଯାଏ
ଅଖଡ଼—ଗୋଳମାଳ
ଅଖପଡି଼ଵା— ଚାଷ ପାଇଁ ଖେତକୁ କାଦୁଅ କରିଵା
ଅଖଵା—ଅବୁଝା ଲୋକ; କଟକରେ ଏ ଶବ୍ଦର ଅର୍ଥ ଅଭଦ୍ର ଓ ଅଖାଡୁ଼ଆ
ଅଖଳମଖଳ—ପ୍ରଶସ୍ତ(କୋରାପୁଟରେ ଏ ଶବ୍ଦର ଅର୍ଥ ଯଥେଷ୍ଟ)
ଅଖାଇ ତେନ୍ତୁଳି—ସ୍ଥିତିହୀନ,ଵାସ ହୀନ ହୋଇ ବୁଲିଵା
ଅଖାବାୟା—ପାଗଳ(ଅଖା ପିନ୍ଧୁଥିଵା ପାଗଳ )
ଅଖାଳିଵା—ଧୁଆଧୋଇ ହେଵା(ତୁଳନା କରନ୍ତୁ—ପ୍ରକ୍ଷାଳନ,ହକାଳିଵା)
ଅଖେଇ ନାନୀ— ଅଖାଇ ନାନୀ; ଖାଦ୍ୟ ନଖାଇଵାର ଛଳନା ଵା ଅଭିନୟ କରୁଥିଵା ସ୍ତ୍ରୀ ଲୋକ
ଅଖେଡ଼—ଜଣା ନପଡି଼ଵା ଭଳି ଘୁଞ୍ଚିଵା;ଏ ଶବ୍ଦ ରାୟଗଡ଼ରେ ମଧ୍ୟ ଚଳୁଅଛି
ଅଗଣିଆ― ଜାତକ ମେଳକ ନଦେଖି ହୋଆଥିଵା ଵିଵାହ
ଅଗତା―ଅସଜଡା଼
ଅଗତା ପେଟ―ଖାଲିପେଟ
ଅଗଭଙ୍ଗା―ଯେକୌଣସି କାର୍ଯ୍ୟାରମ୍ଭେ ହତାଶଜନକ ନକାରାତ୍ମକ କଥା କହିଵା;ପୁରୀ ଜିଲ୍ଲାରେ ଏ ଶବ୍ଦ ଵିଶେଷ ଭାଵେ ପ୍ରଚଳିତ
ଅଗର―ଆଲୋଡନ ସୃଷ୍ଟି କରିଵା,କାଠରେ ଛିଦ୍ର କରିଵା ପାଇଁ ବଢେ଼ଇ ଯେଉଁ ଯନ୍ତ୍ର ଵ୍ଯଵହାର କରେ ;ନୟାଗଡ଼ରେ ଏ ଯନ୍ତ୍ରକୁ ଅଗର ଭଅଁର କୁହନ୍ତି ।
ଅଗରକାଠି―ଧୂପକାଠି
(ତୁଳନା―ରାୟଗଡ଼-ଅଗରକାଟି)
ଅଗବଗା―ନିର୍ବୁଦ୍ଧିଆ,ଅଗାମଗା(ଯିଏ ପାରି ସିଏ)
ଅଗେରା―ଓଗେର,ଇତ୍ୟାଦି
ଅଗ୍ନାଗ୍ନି― ଘଞ୍ଚ ଜଙ୍ଗଲ
ଅଘରି―ଅଵିଵାହିତ,ଵାସ ନଥିଵା ଲୋକ
(ତୁଳନା କର― କୋରାପୁଟରେ ଏଇ ଶବ୍ଦର ଅର୍ଥ ଵାସହୀନ)
ଅଘାର―ଦେଵତାଙ୍କ ଭୋଗ
ଅଙ୍କରାନ୍ତି―ଭେଜି ବାଇଗଣ
ଅଙ୍କି―ବାଡି଼ ବଗିଚାକୁ ସୁରକ୍ଷିତ କରିଵା ତାଟି
ଅଙ୍କିଆ―କାଠଗଣ୍ଡିକୁ ଘୋଷାରିଵା ପାଇଁ ଵ୍ଯଵହୃତ ଲୁହା
ଅଙ୍ଗପଡି଼ଵା― ଶଯ୍ୟାଶାୟୀ ହେଵା
ଅଙ୍ଗିଆ―ଵାତରୋଗ(ଜଗତସିଂହପୁରରେ ଏ ଶବ୍ଦର ଅର୍ଥ ଜାମା ଵା ଅଙ୍ଗି)
ଅଚା―ପଥ
(କଟକରେ ଚାଷଜମିର ପରିଣାମକୁ ଅଚା କୁହନ୍ତି ପୁଣି ସ୍ଵର ଅର୍ଥରେ ମଧ୍ୟ ଅଚା ଶବ୍ଦର ଵ୍ଯଵହାର ରହିଛି)
ଅଛଟକେ―ଆକସ୍ମିକ, ଅଜ୍ଞାତ
ଅଛନଅଛୁ― ଅନିର୍ଦ୍ଦିଷ୍ଟ
ଅଜଗରିଆ―ଅଳସୁଆ
ଅଜାଣୁଆ―କେହି ନଜାଣିଲା ପରି,ଅଜ୍ଞାତ
ଅଞ୍ଜନା/ଅନ୍ଦନା― ହରଗୌରା ଫୁଲ
(ଦେଓଗଡ଼ରେ କାଳାଞ୍ଜନୀ ଵୃକ୍ଷକୁ ଅଞ୍ଜନୀ କୁହାଯାଏ)
ଅଟଙ୍ଗୁ/ଅଟୁମୁ―ମୂଳଧନ
ଅଟରା― ମନ୍ଦମାର୍ଗ
ଅଟେଇ―ଧାନ ରଖିଵା ଘର
ଅଠରଖାଡି଼ଆ―ଜେଲ୍
ଅଠାସୁଆ―ଅନିର୍ଦ୍ଦିଷ୍ଟ ମତ ଦେଉଥିଵା ଵ୍ଯକ୍ତି,ଠାସକୁ ମାରୁଥିଵା ଲୋକ
ଅଡ଼ଙ୍ଗ― ଛୋଟପିଣ୍ଡା
(ସମ୍ଵଲପୁରରେ ଅଡ଼ଙ୍ଗ ଶବ୍ଦର ଅର୍ଥ ବୋକା ଯାହାର ମୂଳ ଅଢ଼ଙ୍ଗ,ଗଜପତିରେ ଆଚାରକୁ ଅଡ଼ଙ୍ଗା କୁହାଯାଏ)
ଅଡ଼ରି―ଅଝଟ
(ତୁଳନା କର; ଗଜପତିରେ ସମାର୍ଥକ ଶବ୍ଦ ଅଡ଼ଭି/ କୋରାପୁଟରେ ସାପ୍ତାହିକ ହାଟକୁ ଅଡ଼୍'ରି କୁହାଯାଏ)
ଅଡ଼―ଅଭିମାନ୍,ଜିଦ୍(ଓ-ଅଡି଼ଵା)
ଅଡ଼ଙ୍ଗା ମାଟୁ― ଆଚାରଝୋଳ
(ଗଜପତିରେ ମଧ୍ୟ ଏ ଶବ୍ଦ ଚଳେ ଓ ସମାର୍ଥକ)
ଅଡ଼ଣା―ଓଢ଼ଣା
ଅଡ଼ସେଇ―ଆକ୍ରୋଶ ରଖିଵା
ଅଡି଼ଆ― ବାଡ଼ ଦେଵାପାଇଁ ଵ୍ଯଵହୃତ ସିଧା ବାଉଁଶ
(ଧାନଗଛରୁ ଛଣକରିଵା ପାଇଁ କାଟିଵାପରେ ସିଧାସଳଖ କରି ସଜେଇ ରଖିଵାକୁ କୋରାପୁଟରେ ଅଡି଼ଆ କୁହନ୍ତି)
ଅଡେ଼ଇଵା― ଘଉଡେ଼ଇଵା,ଗୋରୁଙ୍କୁ ନିର୍ଦ୍ଦିଷ୍ଟ ବାଟରେ ଚଳେଇଵା
ଅଡେ଼ ବୁଦ୍ଧି―ଅଳ୍ପ ବୁଦ୍ଧି
ଅଢା଼ଳିଆ―ଅସୁଵିଧା ପରିସ୍ଥିତି
ଅଣଆଖୁ― ଜଙ୍ଗଲି ଆଖୁ
( ଏ ଶବ୍ଦରେ ଥିଵା ଅଣ ଶବ୍ଦାଂଶ ଵନ୍ଯ ଶବ୍ଦର ପରିଵର୍ତ୍ତିତ ରୂପ । ଏଠାରେ ଅଵର୍ଗ୍ଯ ‘ଵ’ ତାହାର ସ୍ଵାଭାଵିକ ପରିଵୃତ୍ତି ଗୁଣ ଯୋଗୁଁ ‘ଅ’ ରେ ପରିଵୃତ୍ତ ହୋଇଅଛି )
ଅଣକ― ନଡି଼ଆ ଷଢେ଼ଇରେ ତିଆରି ପାତ୍ର
(କଟକରେ ଏହାକୁ ଅଣଖ କୁହାଯାଏ)
ଅଣପାଣି―ତିଅଣ ଝୋଳ
ଅଣସୋରିଷ― ସୋରିଷ ଗଛର ଵୀଜ ପରି ଵୀଜ
ଅଣାଅଣି କରିଵା―ଢାଳିଵା
ଅଣାମୁଣ୍ଡା― ହୀନ ଵ୍ଯକ୍ତିତ୍ବ
ଅଣିକଣି―ସବଂଶ
ଅଣିଚଣା―ଡାଲିଜାତୀୟ ଏକ ଶସ୍ଯ ଵିଶେଷ
ଅଣ୍ଟ― ପୂର୍ଣ୍ଣ,ଜିଦ୍
ଅଣ୍ଟକୁଣ୍ଟ―ନିଅଣ୍ଟ
ଅଣ୍ଟାଅଣ୍ଟି―ଯହ,ଯଥେଷ୍ଟ
ଅଣ୍ଟାଇଵା―ଅଣ୍ଟା ସାହାଯ୍ୟରେ ଟେକିଵା
ଅଣ୍ଟାଖୁଞ୍ଚା―ଅଣ୍ଟାରେ ଖୋସା ହେଵା କରାଟ,ଟଙ୍କା
(ଗଜପତିରେ ଏହି ଶବ୍ଦ ଅଣ୍ଟାଖୋସା ହୋଇ ଲାଞ୍ଚ ଅର୍ଥରେ ପ୍ରୟୋଗ କରାଯାଏ)
ଅଣ୍ଟାପାଣି― ଶୌଚାଦି ପରେ ସଂମ୍ପୂର୍ଣ୍ଣ ନ ଗାଧୋଇ ଅଣ୍ଟାଯାଏଁ ଧୋଇ ହେଵା ।
ଅଣ୍ଟିଛୁରୀ―ଵିଶ୍ଵାସଘାତକ
ଅଣ୍ଡିରା ପଣିଆଁ― ପୁରୁଷପଣ
ଅଣ୍ଡଳା ଆଉଁସା―କୋଳାକୋଳି କରି ଗେଲ କରିଵା କ୍ରିୟା
ଅଣ୍ଡୁ―ସିମେଣ୍ଟ ରସ ଯାହା ଚଟାଣ ଉପରେ ଦିଆଯାଏ
ଅତାଳିଆ―ହିତାହିତ ଜ୍ଞାନ ଶୂନ୍ୟ
ଅତିରି―ଉଦବେଗ
(ଯାଜପୁରରେ ନଦୀଧ ଦିଢ଼କୁ ଅତିରି କୁହାଯାଏ)
ଅତିଶ ଉଦିଆ― ଗଞ୍ଜାମୀ ଗାଳି ଵିଶେଷ
ଅତିସାର―ପେଟରୋଗ,ଝାଡା଼ରୋଗ
ଅଥଡା଼―ନିର୍ଲଜ,ଧାରନଥିଵା ଅସ୍ତ୍ର
କ୍ରମଶଃ...
No comments:
Post a Comment