•••ଢେଙ୍କାନାଳର କିଛି ବିଶିଷ୍ଟ ଶବ୍ଦ ଯାହା ଓଡ଼ିଶାର ଅନ୍ୟତ୍ର ଚଳେ ନାହିଁ ••••

*ପେରପେରିଆ*
*କବାଟକଣିଆଁ*
ଘରେ ରହୁଥିବା Cockroach ପାଇଁ
ଓଡ଼ିଶା ଯାକର ଲୋକ *ଅସରପା* ଶବ୍ଦ ବ୍ୟବହାର କରନ୍ତି । ପଶ୍ଚିମ ଓଡିଶାରେ *ଜୁର୍ଲା* ଶବ୍ଦ Cockroach ପାଇଁ ପ୍ରଚଳିତ କିନ୍ତୁ ଢେଙ୍କାନାଳରେ ଗୋଟିଏ ନୁହେଁ ବରଂ କକରୋଚ୍ ପାଇଁ  ଦୁଇ ଦୁଇଟି ଶବ୍ଦ ଅଛି
ପେରପେରିଆ ଏବଂ କବାଟକଣିଆଁ ....

*ଦୋବୋସା* (*ଦୋବସା*)
ଆମେ କାହାର ଦିବଙ୍ଗତ ଦିବସଟିକୁ
ସାଧାରଣତଃ ଶୁଦ୍ଧ ଓଡ଼ିଆରେ
ଶ୍ରାଦ୍ଧ ବାର୍ଷିକୀ କହିଥାନ୍ତି !!!
କିନ୍ତୁ ଢେଙ୍କାନାଳରେ ଏଥିପାଇଁ ଏକ ଆଞ୍ଚଳିକ ଶବ୍ଦ ଅଛି ଦୋବସା ବା ଦୋବୋସା.....

*ଜାଲମ*
ଓଡ଼ିଆରେ ଏକ ବୈଦେଶିକ ଶବ୍ଦ ମଧ୍ଯ ଜ଼ାଲମ୍ ଅଛି ଯାହା ଜା଼ଲିମ୍ ଶବ୍ଦରୁ ଆସିଅଛି
କିନ୍ତୁ ଢେଙ୍କାନାଳର *ଜାଲମ*
ସଂପୂର୍ଣ୍ଣ ଆଞ୍ଚଳିକ ଶବ୍ଦ....
ଝଡ଼ି ବର୍ଷା ଲାଗିରହି ଯଦି ଶୀତରୁ ପାଗ ହୁଏ ତେବେ ସେଭଳି ପାଗକୁ ଦେଖି
ଏଠିକା ଲୋକେ କୁହନ୍ତି
ଆଜି କି ଜାଲମ ହେଉଛି ସତେ.....

*ତର ହେବା*

ଏକ ଦେଶଜ କ୍ରିୟା ଶବ୍ଦ ଢେଙ୍କାନାଳର ଗ୍ରାମାଞ୍ଚଳ ଗୁଡିକରେ ଚଳେ
*ତର ହେବା*
ଲୋକେ ବିଳମ୍ବରେ ଆସୁଥିବା ବ୍ୟକ୍ତିବିଶେଷଙ୍କୁ
କୁହନ୍ତି *ତୋତେ ଏତେବେଳେ ଯାଇ ତର ହେଲା*
ତର => ବେଳ ବୋଧହୁଏ ?

*କାନ ତରା ହେବା*

କେହି କର୍କଶ ସ୍ବରରେ କହିଲେ
ସାଧାରଣତଃ କୁହାଯାଏ
*ମୋ କାନ ବଧିରା ହୋଇ ଗଲା*
କିନ୍ତୁ ସେହି ଏକା ଅର୍ଥ ରେ
କାନ ତରା ହେବା ଶବ୍ଦ ମଧ୍ଯ
ଢେଙ୍କାନାଳରେ ବ୍ୟବହୃତ ହୋଇଥାଏ ।
*ସେ ଏତେ ଯୋରରେ କହିଲା ଯେ ମୋ କାନ ତରା ହୋଇ ଗଲା*

ଦୂର୍ବଳିଆ ଲୋକ ପାଇଁ ନେମେରା ଏବଂ ଛେଲେପା ଶବ୍ଦ ଢେଙ୍କାନାଳରେ ଅଛି !!! ସ୍ତ୍ରୀ ଲିଙ୍ଗ ହେଲେ ନେମେରା- ନେମେରୀ ହୁଏ ଏବଂ ଛେଲେପା-ଛେଲିପି/ଛେଲେପି ହୁଏ ।

ଖାଞ୍ଚିବା ବୋଲି ଗୋଟିଏ କ୍ରିୟା ଶବ୍ଦ ଓଡ଼ିଆ ଭାଷାରେ ଚଳେ ଏହାର ଅନେକ ଅର୍ଥ
କିନ୍ତୁ ଢେଙ୍କାନାଳରେ ବୋତଲରେ ଅଳ୍ପ ପାଣି ପୁରେଇ ହଲେଇବାକୁ ମଧ୍ୟ ଖାଞ୍ଚିବା କୁହାଯାଏ ।
#ଗୁହିଁ
ଢେଙ୍କାନାଳରେ ଏ ଶବ୍ଦଟି କଥିତ ଭାଷାରେ ବ୍ୟବହୃତ ହୁଏ ।
ଖେଳରେ ଯଦି କେହି ଅନୀତି ଅନ୍ୟାୟ ଆଚରଣ ପୂର୍ବକ ଜୀତିବାକୁ ଚେଷ୍ଟା କଲା
ସେଭଳି କୁ-କୃତ୍ୟ କୁ ଗୁହିଁ କରିବା କୁହାଯାଏ ।

ଢେ଼ଙ୍କାନାଳ ରେ ବାହାପିଆ,ଫୁଲାଣିଆ କଥା କହୁଥିବା ଗର୍ବ ଅହଂ ଭାବ ସହ ଲୋକ ବ୍ଯବହାର କୁ *ଫୁଟାଣି* କୁହାଯାଏ ।

*ଲୋକ ଟା କେତେ ଫୁଟାଣି ମାରୁଛି !!!!!*

*ସେ ଲୋକ ବଡ଼ ଫୁଟାଣିଆ ଟା*

*ଉଁ !!! କି ଫୁଟାଣି ଦେଖ !!!*

ଓଡ଼ିଶା ତଥା ଭାରତରେ ସର୍ବତ୍ର termaric
ପାଇଁ ହଳଦୀ ଶବ୍ଦ ପ୍ରଚଳିତ କିନ୍ତୁ
ଓଡ଼ିଶାର ଢେଙ୍କାନାଳ ଜିଲ୍ଲାରେ
ହଳଦୀ ପାଇଁ ଶବ୍ଦଟିଏ ଅଛି ଓଡଶୀ....
ପ୍ରକୃତରେ ଉଡ୍ର ହଳଦୀକୁ #ଓଡଶୀ ହଳଦୀ କୁହାଯାଉଥିଲା ଯାହା ପରେ କେବଳ ଓଡଶୀ ରହିଯାଇଛି ।

ଘେର୍ତେଇ ହେବା....
ମାଆ ଯଦି ପିଲାଙ୍କୁ ଖାଇବା ପାଇଁ ଡାକୁଥାଏ
ଖୋସାମତି କରୁଥାଏ
ତାହାର ବାରମ୍ବାର ଡାକିହେବାକୁ ଢେଙ୍କାନାଳରେ
ଘେର୍ତେଇ ହେବା କୁହାଯାଏ

ଏମନ୍ତ ଆହୁରି ଶତାଧିକ ଢେଙ୍କାନାଳିଆ ଶବ୍ଦ ଏଠାରେ ପ୍ରଚଳିତ ଅଛି ....
ଭବିଷ୍ୟତରେ ଆଉକିଛି​ ଶବ୍ଦ ଦିଆଯିବ....
(କ୍ରମଶଃ.......)