●କଟକ ଶବ୍ଦ :- ଏକ ଆଲୋଚନା●

କଟକ ଶବ୍ଦ ର ନିରୁକ୍ତୀ=>
କଟ=ବେଷ୍ଟନ କରିବା+କର୍ତ୍ତୃ. ଅକ

ଏ ଶବ୍ଦ ର ସଂସ୍କୃତ ବିଶେଷ୍ୟ  ହିସାବ ରେ
ଯେଉଁ ଅର୍ଥ ସବୁ ଭାଷାକୋଷ ରେ
ଅଛି ତାହା ଏଠାରେ ଦିଆଗଲା ....

୧●ସାନୁ; ପର୍ବତର ମଧ୍ୟଦେଶ★
୨● ବଳୟ; ହାତଖଡ଼ୁ
୩●ଗୋଡ଼ଖଡ଼ୁ
୪●ଚକ୍ର ★
୫● ନଗର; ରାଜଧାନୀ★
୬●ସୈନ୍ୟ★
୭● ଛାଉଣୀ; ସେନାନିବାସ; ଶିବିର★
୮●ସୈନ୍ୟରକ୍ଷିତ ରାଜଧାନୀ★
୯● ସୈନ୍ଧବ ଲବଣ; ସାମୁଦ୍ରିକ ଲବଣ
୧୦●ଗଜଦନ୍ତମଣ୍ଡନ ବଳୟ
୧୧●ନିଷ୍ଠୀବନ;ଛେପ

★ଦେ. ବି.ଓଡ଼ିଶାବିଭାଗ ମୋଗଲବନ୍ଧିର ଗୋଟିଏ ଜିଲା ଓ ସହର; ଓଡ଼ିଶାର 【1000 ବର୍ଷ ର ପୁରାତନ ପ୍ରଶିଦ୍ଧ 】 ରାଜଧାନୀ; ବାରାଣସୀ କଟକ ନଗରୀ★

ସଂସ୍କୃତ ବିଶେଷଣ କଟକ ଶବ୍ଦ ର ଅର୍ଥ
【କଟ ଦ୍ବିତ୍ନ—ପ୍ରକାରାର୍ଥେ】
୧●ଅତ୍ୟନ୍ତ; ଅଭିଶପ୍ତ
୨●ସର୍ବୋତ୍କୃଷ୍ଟ★

■→କଟକ ଶବ୍ଦ ର ମୂଳ କଟ ଶବ୍ଦ ର ମଧ୍ୟ ଅନେକ ଅର୍ଥ ଅଛି
ଏହାର ନିରୁକ୍ତୀ→
–କଟ୍ ଧାତୁ=ବର୍ଷଣ କରିବା; ଆଚ୍ଛାଦନକରିବା+କର୍ତ୍ତୃ. ଅ

■କଟ ଶବ୍ଦର ଅର୍ଥ→
●୧ ହସ୍ତୀର ଗଣ୍ଡଦେଶ
●୨ପିଚା; ଶ୍ରେଣୀ; କଟିପ୍ରଦେଶ
●୩ କଡ଼; ଏକପ୍ରାନ୍ତ
●୪ କ୍ରିୟାକାର; ଚାକର
●୫ ନୁତନ ଛାତ୍ର
●୬ ତୃଣବିଶେଷ
●୭ ଏକ ପ୍ରକାର ର ଗଛ
●୮ତୃଣାଦି ନିର୍ମିତ ଆସନ ବା ପଟି; ମୁନ୍ଦୁରା; ବାଉଁଶ ପାତିଆ ନିର୍ମିତ ଛାଞ୍ଚ ବା ଛାପା
●୯ ବାଣ; ଶର —
●୧୦ ତୃଣନିର୍ମିତ ପରଦା ବା ତାଟି ★
●୧୧ ତୃଣନିର୍ମିତ ରଜ୍ଜୁ
●୧୨ ଶବ★
●୧୩ (+କରଣ .ଅ) ଶବରଥ; କୋକେଇ — ●୧୪ ତକ୍ତା; ପଟା
●୧୫ କଣ୍ଟ; ସମୟ; ମିଆଦ
●୧୬ (+ଭାବ. ଅ)—ଅଭିଶୟ —
●୧୭ (+ଅଧିକରଣ. ଅ)—ଶ୍ମଶାନ★
●୧୮: ଅସୁରବିଶେଷ —୧୮

ଏକ ଦେଶଜ ବିଶେଷ୍ୟ ହିସାବରେ କଟ ଶବ୍ଦ ର ଅର୍ଥ→
●୧ ଖେଳିବା କଉଡ଼ି ଏକ କଡ଼ା
●୨ କଟବନ୍ଧକ (ଋଣ ମାମଲାର ଏକପ୍ରକାର ର ଆବଦ୍ଧପତ୍ର ବା ଚୁକ୍ତିନାମା)
●୩ କଟକବାଲା (ଫାର୍ସୀ=କଟ୍ କଓ୍ବଲା)

କଟ ଶବ୍ଦ ର ବୈଜ୍ଞାନିକ ମୂଳ ହେଉଛି
କଟ୍ ଧାତୁ
ଏହାର କେତେକ
ଅର୍ଥ
୧.ବେଷ୍ଟନ କରିବା ★
୨.ବର୍ଷଣ କରିବା ★
୩.ଗମନ କରିବା ★

◆◆◆◆◆◆◆◆◆◆◆◆◆◆◆◆
◆◆◆◆◆◆◆◆◆◆◆◆◆◆◆◆
→ଏ ନଗରୀ ଚକ୍ରାକାର ,ସୈନ୍ୟ ନିବାସ ଏବଂ
ପୂର୍ବ ଭାରତର ସେ ସମୟରେ ସର୍ବୋତ୍କୃଷ୍ଟ
ନଗରୀ ଥିଲା ବୋଲି ବୋଧହୁଏ ଏହାର
ଏଭଳି ନାମକରଣ ହୋଇଅଛି ।

→କଳିଙ୍ଗୋତ୍କଳର ଚରମୋତ୍କର୍ଷ କାଳରେ ଏ ନଗରୀରେ ଶତ୍ରୁମାନେ ନିହତ ହୋଇ ଶବରେ ପରିଣତ ହୋଇଯାଉଥିଲେ ଏ ନଗରୀ ସେମାନଙ୍କ ଶବରେ ଶ୍ମଶାନ ସମ ଦୃଷ୍ଟ ହେଉଥିଲା ।

→ଏ ନଗରୀକୁ ଚତୁଃପାଶ୍ୱର୍ରେ
ପ୍ରାକୃତିକ ପରିଖା ଘେରି ରହିଥିଲା
ପୁଣି ଏହାର ଚାରିପଟେ ଗୋଟିଏ ବନ୍ଧ ଘେରି ରହିଥିଲା ।

→ଏ ନଗର ନିଜର ପରମୋତ୍କର୍ଷ କାଳରେ
ଶ୍ରୀଲାଭର ମୂଳ କେନ୍ଦ୍ର ଥିଲା । ପୁଣି କଟକ ସହରର ଅନ୍ୟ ନାମ ବାରଣାସୀ କଟକ ମଧ୍ୟ ପ୍ରଶିଦ୍ଧ । ଭାରତବର୍ଷରେ ଯେଉଁ ଯେଉଁ ସ୍ଥାନରେ ଆଗେ ମୁଖ୍ୟ ଶିକ୍ଷାକେନ୍ଦ୍ର ଥିଲା ସେସବୁ ନଗରକୁ ବାରଣାସୀ ଉପାଧି ମିଳିଥିଲା ।
ତେଣୁ ଏଠାରେ ଧନ,ଜ୍ଞାନ ଓ ବିଦ୍ୟା  ବର୍ଷଣ ହେଉଥିଲା
ଫଳତଃ ବିଭିନ୍ନ ଜାତିର ଲୋକେ ଏଠାକୁ
ଧନ,ଜ୍ଞାନ ଓ ବିଦ୍ୟା ଲାଭ ଆଶାରେ ଗମନ କରୁଥିଲେ......

◆◆◆◆◆◆◆◆◆◆◆◆◆◆◆◆
◆◆◆◆◆◆◆◆◆◆◆◆◆◆◆◆

ଦ୍ରଷ୍ଟବ୍ୟ:-କଟକ ଓଡ଼ିଶାର କେଶରୀବଂଶ ଅମଳରୁ ଓଡ଼ିଶାର ରାଜଧାନୀ ହୋଇରହିଥିଲା 19 ମସିହାର ମଧ୍ୟ ଭାଗଯାଏଁ ।
ଐତିହାସିକ ମାନଙ୍କ ମତରେ
ନୃପକେଶରୀ ୯୧୪: ଖ୍ରୀଷ୍ଟାବ୍ଦରେ ଏ ନଗର ସ୍ଥାପନା କରିଥିଲେ । କଟକ ନଗର ମହାନଦୀ ଓ କାଠଯୋଡ଼ି ର ମଧ୍ୟ ତ୍ରିକୋଣସ୍ଥଳରେ ଅବସ୍ଥିତ ତେଣୁ ଏହାର ତିନିଆଡ଼ ପ୍ରାକୃତିକ ପରିଖା
ଦ୍ବାରା ବେଷ୍ଟିତ ଥିଲା ।
କିନ୍ତୁ ଏଠାରେ ବନ୍ୟା ର ବିପଦ ରହିଥିଲା ।ବନ୍ୟା ରୁ ନଗର ଓ ନଗରବାସୀଙ୍କୁ ରକ୍ଷାର୍ଥେ  କେଶରୀବଂଶର ରାଜା ମରକତକେଶରୀ ମହାନଦୀ ଓ କାଠଯୋଡ଼ିକୁଳରେ ଏକ ସୁଦୃଢ ପଥର ବନ୍ଧ ନିର୍ମାଣ କରିଥିଲେ ।
କଟକ ସହର ନିର୍ମାଣ କୁ ନେଇ ବାଇମୁଣ୍ଡି ଙ୍କ କିମ୍ଵଦନ୍ତୀ ପ୍ରଶିଦ୍ଧ ଅଛି ।
କୁହାଯାଏ କଟକ ସହରକୁ ବନ୍ୟା ରୁ ରକ୍ଷା କରିବା ପାଇଁ ସର୍ବପ୍ରଥମେ ବାଇମୁଣ୍ଡି ହିଁ ମର୍କତ କେଶରୀଙ୍କୁ ଅନୁରୋଧ କରିଥିଲେ ଏବଂ ଖାଲି ଅନୁରୋଧ କରିନଥିଲେ ସେ ନିଜର
ସମସ୍ତ ଅର୍ଥ ମଧ୍ୟ ରାଜାଙ୍କୁ ପ୍ରଦାନ କରିଥିଲେ ।

           .........ଆଜିର କଟକ.......
ବହୁତ କିଛି ହରେଇ ସାରିଛି
ବୀର ସୁଭାଷ ଚନ୍ଦ୍ର ବୋଷଙ୍କ ଜନ୍ମ ମାଟି କଟକ ନଗର....
ଟିକିଏ ବରଷା ହେଲେ ସହରରେ ପାଣି ପସିଯାଉଛି ।
CMC ର ଅବହେଳା ଯୋଗୁଁ  ସହର କେତେକ ଅଂଶରେ ଅଳିଆ ପଡିରହୁଛି ।
ସହରର ବିଭିନ୍ନ ବଜାରର ନାମକରଣ
ମୋଗଲକାଳରୁ ବୈଦେଶିକ ଶବ୍ଦ ଆହାରଣରେ
ହୋଇଛି ଯାହା ମୂଳ ସନାତନୀ-ଉତ୍କଳୀୟ ସଂସ୍କୃତି ର ବିପରୀତ ।
ସବୁଠାରୁ ବଡ଼ ଦୁଃଖ ଜଣେ କଟକିଆ ପାଇଁ
1000 ବର୍ଷର ରାଜଧାନୀ ତା’ର ଗୌରବମୟ
ପାହ୍ୟା ହରାଇଛି ।
କିନ୍ତୁ ନାନାଦି ଅସୁବିଧା ସତ୍ତ୍ୱେ ଏ ନଗର ଆଜିବି
ବଞ୍ଚି ରହିଛି
ଆଉ ବଞ୍ଚି ରହିଥିବ ଯେତେଦିନ ଯାଏଁ
ମର୍କତକେଶରୀ-ବାଇମୁଣ୍ଡି ଆଉ ସେସମୟର
ମିସ୍ତ୍ରୀ ମାନଙ୍କ ଦ୍ବାରା ଗଢାଯାଇଥିବା
କାଠଯୋଡ଼ି ବନ୍ଧର ଗୋଟିଏ ପଥର
ସେ ସହର ରକ୍ଷାର୍ଥେ ପିଠି ଦେଖେଇ ଠିଆ ହୋଇଥିବ